Abakanowicz Piotr

Piotr Abakanowicz (1889-1948), podpułkownik pilot Wojska Polskiego.

Urodził się 21 czerwca 1889 roku w Warszawie. Był absolwentem Korpusu Kadetów w Kijowie. Od 1 czerwca 1909 roku przez dwa lata uczył się w Pawłowskiej Szkole Wojennej w Petersburgu. Po ukończeniu edukacji, w stopniu podporucznika został skierowany do Wołyńskiego Pułku Gwardii. W momencie wybuchu pierwszej wojny światowej był dowódcą kompanii, walczył na froncie przeciwniemieckim. W grudniu 1914 roku został ranny pod Łodzią. W październiku następnego roku wyznaczono go na dowódcę kompanii w zapasowym batalionie 3. Dywizji Gwardii. Od sierpnia do grudnia 1916 roku przeszedł przeszkolenie w szkole pilotażu w Gatczynie. Po jego ukończeniu został wysłany do Anglii na kurs komendantów szkół lotniczych. Ukończył kurs w sierpniu 1917 roku. Po powrocie do Rosji został skierowany do I. Korpusu Polskiego. W stopniu podpułkownika pilota był dowódcą „Awiacji I. Korpusu Polskiego”. Później być może służył w Armii Czerwonej.

14 sierpnia 1920 roku Piotr Abakanowicz złożył podanie o przyjęcie do Wojska Polskiego. Dopiero 19 maja następnego roku przychylono się do jego prośby jednocześnie oczyszczając go z zarzutów o współpracę z bolszewikami. Abakanowicz otrzymał przydział do 1. Pułku Lotniczego, lecz od razu wysłano go do Wyższej Szkoły Pilotów w Grudziądzu, gdzie miał wznowić umiejętność latania. Od 20 lipca był przez krótki czas komendantem tej placówki. 20 września skierowano go do Krakowa, gdzie objął dowództwo nad II. dywizjonem wywiadowczym wchodzącym w skład 2. Pułku Lotniczego. 1 czerwca 1923 roku został przeniesiony do Poznania. W 3. Pułku Lotniczym do 11 lipca także dowodził dywizjonem. W okresie od 11 sierpnia do 6 listopada pełnił obowiązki dowódcy 3. Pułku Lotniczego. Później mianowano go dowódcą batalionu rekruckiego, a 14 marca 1924 roku został dowódcą batalionu lotniczego. Po niespełna ośmiu miesiącach trafił do Torunia, od 5 listopada do 25 stycznia następnego roku Abakanowicz zajmował tam stanowisko zastępcy dowódcy 4. Pułku Lotniczego. Pomiędzy 14 kwietnia 1925 a 25 stycznia 1927 roku znajdował się na analogicznym stanowisku w 3. Pułku Lotniczym. Później dowodził oddziałem Służby Lotniczej. W listopadzie 1927 roku Piotr Abakanowicz został wyznaczony dowódcą 11. Pułku Myśliwskiego w Lidzie. W połowie lipca 1928 roku jednostka ta została rozwiązana, a w jej miejsce w Lidzie utworzono 5. Pułk Lotniczy, na czele którego postawiono ppłk. Piotra Abakanowicza. 24 sierpnia 1929 roku Abakanowicz lecąc na samolocie liniowym Potez XXVa2 odniósł poważny wypadek, który uniemożliwił doświadczonemu lotnikowi pełnienie służby w powietrzu. 8 stycznia 1930 roku ppłk Abakanowicz opuścił Lidę i przeniósł się do Poznania, gdzie do końca czerwca był dowódcą batalionu lotnictwa. 30 listopada 1930 roku został przeniesiony w stan spoczynku. Zmarł 1 czerwca 1948 roku. Pochowany jest na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Piotr Abakanowicz był jednym z najstarszych rangą oficerów, którzy zgłosili się do polskiego lotnictwa. Przeszedł przeszkolenie lotnicze w Rosji i Anglii. Dowodził lotnictwem I. Korpusu Polskiego. Te kwalifikacje powinny wystarczyć, by zajmował on jedno z najważniejszych stanowisk w polskich Wojskach Lotniczych. Abakanowicz zgłosił się jednak do Wojska Polskiego bardzo późno, dopiero w kulminacyjnym momencie wojny polsko-radzieckiej. Włączono go w skład lotnictwa II Rzeczypospolitej po zakończeniu wojny. Brak doświadczenia z lat, gdy rodziły się polskie siły powietrzne z pewnością działał hamująco na karierę Piotra Abakanowicza. Analizując jego życiorys możemy dostrzec, że oficer ten był bardzo często przenoszony pomiędzy różnymi pułkami. Trudno nazwać te przenosiny awansami, ponieważ w nowych pułkach najczęściej zajmował analogiczne stanowiska jak wcześniej. Ponadto wiele lat służył on w jednostkach mających najgorszą sławę, czyli w 4. Pułku Lotniczym (w początkowym okresie kształtowania się jednostki) oraz w 5. Pułku Lotniczym w Lidzie. Łącząc te fakty można dojść do wniosku, że Piotr Abakanowicz nie był oficerem zbyt wysoko cenionym przez zwierzchnie władze lotnicze.

Lista odznaczeń

• Krzyż Niepodległości.

Lista jednostek, w których Piotr Abakanowicz służył lub dowodził i stanowisk, które pełnił

• Wołyński Pułk Gwardii (Imperium Rosyjskie);

• 3. Dywizja Gwardii (Imperium Rosyjskie);

• I. Korpus Polski – dowódca Awiacji I. Korpusu;

• 1. Pułk Lotniczy;

• Wyższa Szkoła Pilotów w Grudziądzu – komendant;

• 2. Pułk Lotniczy – dowódca II. dywizjonu wywiadowczego;

• 3. Pułk Lotniczy – dowódca dywizjonu, p.o. dowódcy pułku, dowódca batalionu rekruckiego, dowódca batalionu lotniczego, zastępca dowódcy pułku, dowódca oddziału Służby Lotniczej, dowódca batalionu lotnictwa;

• 4. Pułk Lotniczy – zastępca dowódcy pułku;

• 11. Pułk Myśliwski – dowódca;

• 5. Pułk Lotniczy – dowódca.

Bibliografia
Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa, pod red. M. Romeyko, Warszawa 1933.
Wyszukiwarka miejsc spoczynku polskich lotników, hasło Abakanowicz Piotr, [w:] http://niebieskaeskadra.pl/?control=8, [dostęp 13 VI 2013 r., godz. 9.30].
Zieliński Józef, Dowódcy pułków lotnictwa polskiego 1921-2000, Poznań 2001.

Mariusz Niestrawski