4. Pułk Lotniczy

4. Pułk Lotniczy (1924-1939), jednostka Wojsk Lotniczych Wojska Polskiego.

Organizowanie pułku rozpoczęto w maju 1924 roku w Toruniu poprzez przekształcenie Oficerskiej Szkoły Obserwatorów Lotniczych w jednostkę bojową. Pierwszym dowódcą był dotychczasowy komendant OSOL płk pil. Roman Florer. Pierwotnie w jednostce znalazły się: I. dywizjon wywiadowczy (41. i 42. eskadry wywiadowcze), oraz II. dywizjon wywiadowczy (43. i 44. eskadry wywiadowcze). I. dyonem dowodził mjr obs. Władysław Heller, a II. – kpt. obs. Stefan Sznuk.

W 1925 roku eskadry i dywizjony przyjęły nazwę „lotniczych”. W marcu 1926 roku Departament IV Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych zadecydował o powołaniu do życia dwueskadrowego dywizjonu myśliwskiego (123. i 124.). Na jego czele postawiono mjr. pil. Juliusza Gilewicza. Ze względu na braki personalne Departament IV zadecydował o rozwiązaniu II. dywizjonu i przesunięciu pilotów do dywizjonu myśliwskiego. Już po roku eskadry myśliwskie zmieniły numery. 123. eskadra myśliwska została 115. eskadrą myśliwską, a 124. – 116. Nowa numeracja nie zachowała się zbyt długo, w 1928 roku 115. przemianowano na 141., a 116. – na 142. W tym samym roku w 4. pułku lotniczym utworzono dowodzony przez mjr. pil. Adolfa Wiesiołowskiego dywizjon szkolny, natomiast w następnym roku zorganizowano eskadrę towarzyszącą (43.). Na przełomie lat 20. i 30. przemianowano eskadry lotnicze na „liniowe”. W 1933 roku utworzone zostało stanowisko komendanta Bazy Lotniczej. Objął je mjr pil. Juliusz Gilewicz. W tym samym roku rozpoczęto organizację trzeciej eskadry myśliwskiej (143.). W roku 1937 rozwiązana została 143. eskadra myśliwska, w pułku utworzono za to dwie kolejne eskadry towarzyszące (46. i 49.) W 1938 roku w 4. Pułku Lotniczym utworzono Pułkową Szkołę Pilotażu. Na wiosnę 1939 roku na lotnisku w Bydgoszczy rozpoczęto organizację Wydzielonego Dywizjonu Towarzyszącego, w składzie którego znalazły się 46. i 49. eskadry towarzyszące. Na dowódcę wyznaczono mjr. pil. Romana Rudkowskiego. Zadaniem tego dywizjonu miało być najprawdopodobniej wsparcie Korpusu Interwencyjnego.

W czasie mobilizacji sierpniowej 4. Pułk Lotniczy rozformowano, a poszczególne eskadry przydzielono do Armii „Pomorze” (141. i 142. eskadry myśliwskie, 42. eskadra przemianowana na „rozpoznawczą” oraz 43. i 46. eskadry przemianowane na „obserwacyjne”), a także Armii „Modlin” (41. eskadra przemianowana na „rozpoznawczą”). Rozformowano przy okazji 49. eskadrę towarzyszącą, która nie była objęta planem mobilizacyjnym.

4. Pułk Lotniczy – dowódcy;

4. Pułk Lotniczy – struktura organizacyjna w 1924 roku (po zorganizowaniu pułku);

I. dywizjon wywiadowczy

  • 41. eskadra wywiadowcza
  • 42. eskadra wywiadowcza

II. dywizjon wywiadowczy

  • 43. eskadra wywiadowcza
  • 44. eskadra wywiadowcza.

4. Pułk Lotniczy – struktura organizacyjna w 1939 roku (przed utworzeniem Wydzielonego Dywizjonu Towarzyszącego).

I. dywizjon liniowy

  • 41. eskadra liniowa
  • 42. eskadra liniowa

II. dywizjon towarzyszący

  • 43. eskadra towarzysząca
  • 46. eskadra towarzysząca
  • 49. eskadra towarzysząca

III. dywizjon myśliwski

  • 141. eskadra myśliwska
  • 142. eskadra myśliwska

Pułkowa Szkoła Pilotażu

Przysposobienie Wojskowe Lotnicze w Toruniu

Przysposobienie Wojskowe Lotnicze w Rumii

Bibliografia:
Pawlak Jerzy, Polskie eskadry w latach 1918-1939, Warszawa 1989.
Pawlak Jerzy, Polskie eskadry w Wojnie Obronnej 1939, Warszawa 1982.

Zdjęcie: Oficerowie 4 Pułku Lotniczego w 1933 roku, Ku Czci Poległych Lotników Warszawa 1933. Wikimedia Commons

Mariusz Niestrawski

Znalazłeś błąd? Masz jakieś ciekawe materiały? Chcesz się podzielić zdjęciami? Napisz do nas! redakcja ( at ) infolotnicze.pl

Więcej informacji na stronie głównej Milipedii