Stefan Stec (1889-1921), major pilot inżynier Wojska Polskiego, as myśliwski pierwszej wojny światowej.
Urodził się 25 listopada 1889 roku we Lwowie. W tym mieście zdał maturę i studiował na politechnice uzyskując dyplom inżyniera. 1 sierpnia 1914 roku otrzymał powołanie do armii austro-węgierskiej i przydział do szkoły oficerów rezerwy dla pionierów w Klosterneuburgu. 1 czerwca 1915 roku zakończył szkolenie, przydzielono go do 10. batalionu pionierów. Służył tam do 31 października 1915 roku, a następnie otrzymał skierowanie do szkoły obserwatorów w Wiener Neustadt. 31 stycznia następnego roku włączono go w skład 3. kompanii lotniczej. Latał na froncie rosyjskim. Sztaby wysoko oceniały robione przez niego zdjęcia i składane meldunki. 1 lutego 1916 roku awansował na podporucznika, a równo po dwóch latach – na porucznika. Na froncie w ramach macierzystej kompanii lotniczej rozpoczął szkolenie w pilotażu. Następnie, przez cały kwiecień 1918 roku szkolił się na kursie pilotów myśliwskich. Od 1 maja do października walczył na froncie włoskim w składzie 3. myśliwskiej kompanii lotniczej (Flik 3/J). 1 października został mianowany dowódcą 9. kompanii lotniczej. W latach pierwszej wojny światowej wykonał 264 loty bojowe, brał udział w 40 walkach powietrznych. Strącił 7 samolotów nieprzyjaciela i dwa balony obserwacyjne, sam był trzykrotnie zestrzeliwany.
W połowie 1918 roku Stefan Stec związał się z Polską Organizacją Wojskową. Tuż przed końcem pierwszej wojny światowej, w połowie października przybył do Lwowa. 5 listopada przedarł się na lotnisko Lewandówka i wszedł w skład lwowskiej grupy lotniczej (później II. eskadry bojowej, a następnie 6. eskadry lotniczej). Jako doświadczony pilot był wysyłany do Krakowa i Warszawy z meldunkami na temat sytuacji w oblężonym przez Ukraińców Lwowie. W czasie jednego z lotów do Warszawy szef Sekcji Żeglugi Napowietrznej ppłk Hipolit Łossowski zauważył na samolocie Steca godło osobiste pilota – czerwono-białą szachownicę. Łossowskiemu na tyle spodobała się szachownica w polskich kolorach narodowych, że 1 grudnia zdecydował się wprowadzić ją jako obowiązujący znak rozpoznawczy polskiego lotnictwa. 1 stycznia 1919 roku Stefan Stec wyjechał do Wiednia, gdzie oceniał wartość oferowanych Polsce samolotów. 17 marca powrócił do Polski i wszedł w skład 6. eskadry lotniczej. 1 kwietnia został przeniesiony do 7. eskadry lotniczej na stanowisko dowódcy. Latając na myśliwskim Fokkerze E.V brał udział w walkach powietrznych z ukraińskimi samolotami i balonami obserwacyjnymi. Postulował, by 7. eskadrę lotniczą przezbroić całkowicie w sprzęt myśliwski. Władze zwierzchnie przychyliły się do tej prośby, lecz w 7. eskadrze myśliwskiej Stec już nie latał. W niepodległej Polsce Stec wykonał 112 lotów bojowych. W październiku został wysłany do Francji na kurs École Supérieure d’Aéronautique. Mury uczelni opuścił we wrześniu 1920 roku z dyplomem inżyniera lotniczego. Po powrocie do Polski objął stanowisko kierownika Wydziału Fabrykacyjnego w Departamencie III Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych. Zginął 11 maja 1921 roku w czasie lotu służbowego na lotnisku mokotowskim w Warszawie.
Stefan Stec był jednym z najlepszych pilotów myśliwskich, którzy zgłosili akces do Wojska Polskiego. Był asem myśliwskim pierwszej wojny światowej, latał na bardzo wymagającym froncie włoskim. W niepodległej Polsce został jednym z bohaterów wojny polsko-ukraińskiej. Umiejętnie prowadził 7. eskadrę lotniczą, wyszedł z bardzo rozsądnym pomysłem przezbrojenia oddziału wyłącznie w samoloty myśliwskie. Stecowi nie dane było czynnie uczestniczyć w wojnie polsko-bolszewickiej, zwierzchnie władze wojskowe uznały najwidoczniej, że Stec stanowi dobry materiał na oficera w organach centralnych. Lotnik odznaczył się energiczną pracą w Departamencie III Żeglugi Napowietrznej, lecz już po kilku miesiącach zginął. Bezspornie polskie lotnictwo poniosło wtedy poważną stratę.
Lista odznaczeń
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (nr 2525);
- Krzyż Niepodległości;
- Krzyż Kawalerski Orderu Polonia Restituta;
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie);
- Polowa Odznaka Pilota.
Lista jednostek, w których Stefan Stec służył lub dowodził i stanowisk, które pełnił
- 10. batalion pionierów (Austro-Węgry);
- 3. kompania lotnicza (Austro-Węgry);
- 3. myśliwska kompania lotnicza (Austro-Węgry);
- 9. kompania lotnicza – dowódca (Austro-Węgry);
- Lwowska grupa lotnicza;
- 6. eskadra lotnicza;
- 7. eskadra lotnicza – dowódca;
- Departament III. Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych – kierownik Wydziału Fabrykacyjnego.
Bibliografia
JRK, Stefan Stanisław Stec (1889-1921), [w:] Skrzydlata Polska, Nr 32 (1915), s. 15.
Kowalski Tomasz, Stefan Stec, [w:] Skrzydlata Polska, r. 1989, Nr 8 (1943), s. 12.
Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa, pod red. M. Romeyko, Warszawa 1933.
Zieliński Józef, Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari, Warszawa-Toruń 2005.
Zdjęcie: Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa, pod red. M. Romeyko, Warszawa 1933, s. 320.
Mariusz Niestrawski
|
Znalazłeś błąd? Masz jakieś ciekawe materiały? Chcesz się podzielić zdjęciami? Napisz do nas! redakcja ( at ) infolotnicze.pl |