PZL P.11c – samolot myśliwski będący najbardziej znaną i najliczniej produkowaną wersją P.11.
P.11c był myśliwskim jednomiejscowym górnopłatem zastrzałowym o konstrukcji całkowicie metalowej. Dwułopatowe śmigło było napędzane w pierwszych partiach silnikiem gwiazdowym PZL WS Mercury VS2 o mocy 416/442 kW (565/600 KM). Maszyna uzbrojona była w dwa zsynchronizowane za pomocą urządzenia wz. JS-2 karabiny maszynowe wz. 33 kalibru 7,92 mm z zapasem amunicji 500 pocisków na lufę umieszczone w bokach kadłuba. Część samolotów dozbrojono w dwa kolejne km-y wz. 33 z zapasem amunicji po 600 pocisków w skrzydłach Samoloty P.11c posiadały wyrzutniki na dwie lub cztery lekkie bomby 12,5kg. Dodatkowo wyposażone były w radiostacje Philips N2L/M.
Prace nad prototypem P.11c oznaczonym jako P.11/V rozpoczęły się w drugiej połowie 1933 roku jako głęboka modernizacja modelu P.11a mająca na celu poprawienie możliwości bojowych samolotu. Zwrócono uwagę na poprawę widoczności z kabiny pilota, którą polepszono dzięki obniżeniu silnika o 135 mm, przesunięcia fotelu pilota o 300 mm do tyłu i uniesienie go o 50 mm do góry. W odróżnieniu od P.11a konstrukcja półskorupowa nie obejmowała kabiny pilota, a owiewka za nią ciągnęła się do statecznika pionowego. Przekonstruowano także usterzenie ogonowe, oraz płozę ogonową. System wyważania samolotu oparty z kolei został o trymer na sterze wysokości. Zmianie uległo także uzbrojenie samolotu. Boczne karabiny maszynowe w P.11/V umieszczone zostały wyżej by pilot miał większą możliwość obserwacji lotu pocisków. Ponadto w skrzydłach zamontowano dodatkowe dwa km-y, a pod nimi wyrzutniki na cztery bomby 12,5 kg. Innymi nowościami zastosowanymi przy opracowywaniu P.11c w stosunku do poprzednika było użycie olejowo-powietrznego mechanizmu spustowego i umożliwienie montażu radiostacji.
Produkcja seryjna P.11c z kolei rozpoczęła się pod koniec roku 1934, a pierwsze samoloty trafiły do jednostek w listopadzie 1935 roku. Na koszt jednej maszyny wynoszący około 182.000 zł składał się płatowiec (67.094 zł), silnik (95.000 zł), uzbrojenie (14.000 zł) i radiostacja (6.000 zł). 18 marca 1935 roku katastrofie uległ czwarty P.11c – bezpośrednim powodem wypadku było przestrzelenie śmigła przez źle zsynchronizowany karabin maszynowy. Mimo planu wyposażenia samolotów w mocniejszy silnik Mercury VIS2 (434 kW) nigdy do tego nie doszło. Seryjne P.11c wyposażano w dwa karabiny maszynowe by w późniejszych latach (od 1937 roku) w niektórych maszynach zamontować dodatkowe km-y. Co ważne, piloci niechętnie odnosili się do tego ulepszenia, gdyż obniżało ono właściwości pilotażowe. Produkcję P.11c zakończono na początku 1936 roku na liczbie 150 egzemplarzy. Niewielka liczba wyprodukowanych maszyn nie pozwoliła nawet na przezbrojenie wszystkich eskadr myśliwskich w te samoloty.
Samoloty PZL P.11c stanowiły trzon polskich jednostek myśliwskich w trakcie kampanii polskiej 1939 roku. Maszyny te charakteryzujące się dobrymi właściwościami pilotażowymi w chwili wejścia do służby w połowie lat trzydziestych były bardzo nowoczesne, cztery lata później ustępowały już jednak dość znacznie niemieckim Messerschmittom Bf 109 pod względem siły ognia i prędkości. Co grosza, pod względem tego ostatniego parametru „jedenastki” wypadały gorzej od części samolotów bombowych używanych wówczas przez Niemców. Mimo to polscy piloci gdy tylko dochodziło do walki kołowej często wykorzystywali zwrotność swych maszyn i odnieśli liczne sukcesy. 33 samoloty P.11c przeleciały granicę z Rumunią i później zostały wykorzystane bojowo przez lotnictwo tego kraju.
| rozpiętość | 10,72 m |
| długość | 7,55 m |
| wysokość | 2,85 m |
| Powierzchnia nośna | 17,9 m2 |
| Masa własna | 1147 kg |
| Masa całkowita | 1650-1800 kg |
| Prędkość maks na wysokości 0 m | 276 km/h |
| Prędkość maksymalna na wys. 5000 m | 375 km/h |
| Prędkość minimalna | 120 km/h |
| Pułap | 8500 m |
| Zasięg maks | 503-550 km |
| Rozbieg | 99 m |
| Dobieg | 343 m |
P.11c w jednostkach bojowych 1 września 1939 roku
Brygada pościgowa – w sumie 30 sztuk P.11c
III/1. Dywizjon Myśliwski – dowództwo – 2 sztuki
- 111. eskadra myśliwska – 9 sztuk
- 112. eskadra myśliwska – 6 sztuk
IV/1. Dywizjon Myśliwski – dowództwo – 2 sztuki
- 113. eskadra myśliwska – 5 sztuk
- 114. eskadra myśliwska – 6 sztuk
Lotnictwo Armijne – 84 sztuki
III/2. Dywizjon Myśliwski (A. KRAKÓW)
- 121. eskadra myśliwska – 10 sztuk
- 122. eskadra myśliwska – 10 sztuk
III/3. Dywizjon Myśliwski – dowództwo – 2 sztuki (A. POZNAŃ)
- 131. eskadra myśliwska – 10 sztuk
- 132. eskadra myśliwska – 10 sztuk
III/4. Dywizjon Myśliwski – dowództwo – 2 sztuki (A. POMORZE)
- 141. eskadra myśliwska – 10 sztuk
- 142. eskadra myśliwska – 10 sztuk
III/5. Dywizjon Myśliwski
- 152. eskadra myśliwska – 9 sztuk (A. MODLIN)
III/6. Dywizjon Myśliwski – dowództwo – 2 sztuki (A. ŁÓDŹ)
- 161. eskadra myśliwska – 7 sztuk
Bibliografia
Glass Andrzej, Samoloty myśliwskie PZL P.11, PZL P.24. Polskie konstrukcje lotnicze, Warszawa 2011.
Morgała Andrzej, Samoloty Wojskowe w Polsce 1924-1939, Warszawa 2003.
Cieślak Krzysztof, Gawrych Wojciech, Glass Andrzej, Samoloty myśliwskie września 1939, Warszawa 1987.
Cynk Jerzy, Wrzesień 1939, Siły Lotnicze Polski i Niemiec, Warszawa 1989.
Zdjęcie: Wikimedia Commons
Wojciech Sługocki
|
Znalazłeś błąd? Masz jakieś ciekawe materiały? Chcesz się podzielić zdjęciami? Napisz do nas! redakcja ( at ) infolotnicze.pl |