Hawker Hurricane I

Hawker Hurricane I był podstawowym myśliwcem RAF w trakcie kampanii francuskiej i Bitwy o Wielką Brytanię.

Hawker Hurricane I był brytyjskim jednomiejscowym dolnopłatem myśliwskim z zakrytą kabiną o konstrukcji kratownicowej pokrytej częściowo blachą (przód kadłuba i skrzydła) i płótnem – tył kadłuba. Samolot posiadał chowane podwozie główne z kółkiem tylnym. Do napędu Hurricane’a I służył dwunastocylindrowy silnik rzędowy w układzie V chłodzony płynem Rolls-Royce Merlin II lub III o mocy 757 kW (1030 KM) na wysokości 5000 m. Napędzał on dwułopatowe (Merlin II) śmigło o stałym skoku lub trzyłopatowe (Merlin III) o skoku zmiennym. Uzbrojenie samolotu stanowiło 8 karabinów maszynowych Browning 0,303 cala umieszczonych po cztery w skrzydłach z zapasem amunicji po 334 naboje na lufę. W sumie w latach 1937-1941 wyprodukowano około 3844 samolotów Hawker Hurricane I

Pierwsza seria produkcyjna samolotu Hawker Hurricane charakteryzowała się szeregiem zmian i usprawnień wprowadzanych w trakcie produkcji. Mimo złożenia zamówienia na pierwsze maszyny Hurricane I już w czerwcu 1936 roku ich produkcja opóźniła się o pół roku, przyczyną takiego stanu rzeczy była rezygnacja z silnika R-R Merlin I na rzecz jego nowszego wariantu oznaczonego jako Merlin II. Pierwsza seryjna maszyna tego typu została wyprodukowana w kwietniu 1937 roku. Różniła się ona od prototypu poza silnikiem drobnymi zmianami konstrukcyjnymi m.in. zmieniono kształt tylnej części kadłuba, kolektora spalin i wlotu powietrza do gaźnika, nieznacznie przekonstruowano podwozie. Samolot ten wraz z kolejnymi wyprodukowanymi poddano jeszcze szeregowi testów – do pierwszej jednostki bojowej – 111. Dywizjonu Myśliwskiego trafiły one na przełomie 1937 i 1938 roku.

W toku produkcji samolotu Hawker Hurricane I dokonywano szeregu zmian mających podnieść możliwości bojowe maszyny. Przede wszystkim jeszcze w trakcie produkcji pierwszej serii maszyn zastąpiono skrzydła z pokryciem płóciennym metalowymi. Innowację tą wypróbowano w praktyce latem 1939 roku i niedługo później wprowadzono ją do produkcji seryjnej. Nowy płat niewiele różnił się zewnętrznie od starego, co ważne, w wielu maszynach z klasycznym poszyciem w toku remontów wprowadzano metalowe płaty. Podobnie też około 100 maszyn drugiej i trzeciej serii Hurrcane’ów I posiadało stare skrzydła, które prawdopodobnie później w większości wymieniono.

Drugą bardzo istotną zmianą w pierwszej serii produkcyjnej było zamienienie śmigła dwułopatowego na trzyłopatowe o zmiennym skoku. Miało to na celu poprawienie parametrów lotnych samolotu. Pierwsze próby w tym kierunku rozpoczęto w lipcu 1938 roku z wykorzystaniem śmigła produkcji de Havillanda i zakończyły się one częściowym sukcesem. Niedługo potem jednak Rolls-Royce i Bristol opracowały z przeznaczeniem właśnie dla Hurricane’a nowe śmigło Rotol R.X.5/2. Jednocześnie zmodernizowano także silnik Merlin by umożliwić na nim montaż nowego rozwiązania. Pierwszy lot maszyny wyposażonej w śmigło Rotol i Merlina III przeprowadzono w styczniu 1939 roku. Nowe rozwiązanie okazało się bardzo trafione, udało się bowiem poprawić praktycznie wszystkie parametry lotu maszyny.

Poza wcześniej wspomnianymi w samolotach Hurricane I wprowadzono także szereg innych mniej lub bardziej ważnych zmian. Już we wczesnych wersjach produkcyjnych wprowadzono szybę pancerną zamontowaną od czoła owiewki kabiny. Szybko wprowadzono także opancerzenie zagłówka pilota. Od marca 1938 roku wprowadzono także zmiany w tylnej części maszyny – dodano „płetwę ogonową” pod jej dolną częścią dla poprawy zwrotności. Dodatkowo w tym samym czasie w związku z problemami z kółkiem ogonowym postanowiono produkować je fabrycznie sztywno w pozycji wysuniętej. W roku 1939 zmieniono także celownik kolimatorowy na refleksyjny GM-2. Zmianie uległo także wyposażenie radiowe – radiostacje T.R.9B zastąpiono modelem T.R.9C. W 1940 roku wprowadzono w kolei nowszą T.R. 1133. Dodatkowo na pojedynczych egzemplarzach testowano inne warianty uzbrojenia – m.in. 12 zamiast 8 km-ów 0,303 cala czy 4 działka 20 mm. Tak uzbrojone warianty wprowadzono jednak dopiero po zastosowaniu mocniejszych silników w wersji Hurricane II. Podobnie niewprowadzone zostały warianty na pływakach czy nartach zamiast podwozia kołowego.

Hawker Hurricane I był pierwszym nowoczesnym jednopłatowym myśliwcem który wszedł do uzbrojenia RAF. Stanowił on o sile brytyjskiego lotnictwa myśliwskiego w 1939 i 1940 roku. Mógł on toczyć równorzędne boje z podstawowym niemieckim myśliwcem tego okresu – Bf 109 E. W toku użytkowania Hurricane’y I wykazały się bardzo dobrymi właściwościami lotu i stosunkowo dużą odpornością konstrukcji oraz łatwością napraw. Gorzej prezentowało się chociażby uzbrojenie – dwie „baterie” po 4 km-y 0,303 cala potrafiły zasypać przeciwnika gradem pocisków, jednak ich skuteczność mimo to pozostawiała wiele do życzenia zwłaszcza wobec opancerzonych maszyn. Inną bardzo często podnoszoną wadą był także fakt zastosowania gaźnika w silnikach Merlin II i III który sprawiał, że przy ujemnych przeciążeniach nie było możliwości dosyłania paliwa. Część z wad i niedostatków Hurricane’a poprawiono w kolejnych wariantach tej maszyny.

Hawker Hurricane I – dane techniczne

Bibliografia:
Chorlton M., Hawker Hurricane Mk I-V, Oxford 2013.
Fleischer S., Ryś M., Hawker Hurricane, cz 1, Warszawa 1998.
Jońca A., Samolot myśliwski Hurricane Mk I, Warszawa 1978.

Zdjęcie: Hawker Hurricane I via Wikimedia Commons

Wojciech Sługocki