Wyższa Szkoła Lotnicza

Wyższa Szkoła Lotnicza (1936-1939), najwyższa uczelnia lotnicza w II Rzeczypospolitej.

Wyższa Szkoła Lotnicza miała za zadanie przygotować „taktycznie i operacyjnie dowódców jednostek bojowych lotniczych i ich oficerów taktycznych; oficerów dla sztabów lotniczych; dowódców aeronautyki w polu”, badająca lotnictwo niemieckie i radzieckie, a także kształtująca polską doktrynę użycia lotnictwa. Koncepcję powołania do życia wyższej uczelni szkolącej lotników wysunął w grudniu 1934 r. komendant Wyższej Szkoły Wojennej gen. Tadeusz Kutrzeba. Jednak dopiero w lipcu 1936 r., pomysł Kutrzeby otrzymał odpowiednią formę. Szkoła została oficjalnie otwarta 1 listopada 1936 r. Wyższa Szkoła Lotnicza podlegała komendantowi WSWoj. Na czele WSLot stanął płk dypl. pil. obs. inż. Stanisław Kuźmiński. Stanowisko dyrektora nauk i głównego wykładowcy objął mjr (później podpułkownik) dypl. pil. Marian Romeyko. W późniejszym czasie kadrę WSLot wzmocnili: mjr (od 1939 podpułkownik) dypl. obs. Adam Kurowski, mjr dypl. pil. Mateusz Iżycki, mjr dypl. pil. Eugeniusz Wyrwicki, mjr dypl. obs. Michał Bokalski, mjr (z czasem podpułkownik) dypl. obs. Kazimierz Winicki, mjr (od 1939 podpułkownik) pil. Bernard Adamecki, mjr pil. Stanisław Pawluć, kpt. obs. Tadeusz Lewkowicz, ppłk dypl. obs. Felicjan Sterba, kpt. Kazimierz Ciesielski i kpt. Władysław Gruza. Pozostali wykładowcy dochodzili z WSWoj, Dowództwa Lotnictwa, Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa, pułków lotniczych, Oddziału II oraz Oddziału IV Sztabu Głównego. Kursanci byli wybierani przez Dowódcę Lotnictwa gen. bryg. Ludomiła Rayskiego. W Wyższej Szkole Lotniczej odbyły się trzy roczne kursy, których absolwentami zostało ok. 80 oficerów lotnictwa i artylerii przeciwlotniczej. Absolwenci szkoły znaleźli się na najbardziej eksponowanych stanowiskach w polskim lotnictwie, trafiali do pułków lotniczych, szkolnictwa, Dowództwa Lotnictwa i Samodzielnego Dywizjonu Doświadczalnego Lotnictwa. W trakcie kampanii polskiej 1939 roku objęli najważniejsze funkcje w lotnictwie dyspozycyjnym Naczelnego Dowództwa i lotnictwie armijnym.

Wyższa Szkoła Lotnicza dostarczyła polskiemu lotnictwu około 80 dobrze wyszkolonych pilotów, obserwatorów i artylerzystów przeciwlotniczych. W polskich warunkach była to liczba znacząca, z pewnością wystarczała ona do obsadzenia najważniejszych stanowisk. Główny cel istnienia uczelni, czyli dostarczenie lotnictwu wyszkolonych kadr, został wykonany. Mniejsze sukcesy placówka odniosła na dwóch pozostałych polach działania. Lotnictwo obce zostało zbadane, ale nie można stwierdzić, by wiedza zdobyta przez grupę absolwentów została przez nich przekazana dalej. Połowiczność rezultatów można dostrzec w kształtowaniu polskiej doktryny użycia lotnictwa. Lotnictwo pozostało w Polsce bronią pomocniczą.

Bibliografia
Centralne Archiwum Wojskowe, Akta Wyższej Szkoły Lotniczej.
Fijałkowski Zbigniew, Wyższe Wojskowe Szkolnictwo Lotnicze w Polsce w okresie międzywojennym 1918-1939, [w:] Lotnictwo polskie w okresie międzywojennym, red. J. Snitko-Rzeszut, Warszawa-Suwałki 1993, s. 107-126.
Kurowski Adam, Kraksy i wzloty. Wspomnienia lotnika, Warszawa 1965.
Mordawski Hubert, Polskie lotnictwo wojskowe 1920-1939. Od tryumfu do tragedii, Wrocław 2011.
Przedpełski Andrzej, Lotnictwo Wojska Polskiego 1918–1996. Zarys Historii, Warszawa 1997.
W 50-lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, red. W. Chocianowicz, Londyn 1969.
Z historii polskiego lotnictwa wojskowego 1918–1939, red. I. Koliński, Warszawa 1978.

Mariusz Niestrawski