Francuska Szkoła Pilotów

Francuska Szkoła Pilotów (1919-1920), placówka zajmująca się szkoleniem pilotów w Polsce.

Została utworzona we Francji przy Armii gen. Józefa Hallera. Pierwszym dowódcą wyznaczono mjr. Mangera de Verennes. W połowie maja 1919 roku została rozlokowana na lotnisku mokotowskim w Warszawie. Na ziemiach polskich komendantem szkoły był już mjr de Bernis. Największe zasługi dla szkolenia polskich pilotów miał jednak trzeci i ostatni francuski dowódca – mjr de Chivré. W czerwcu szkoła rozpoczęła kształcenie pilotów. Wyszkolenie jednego pilota trwało przeciętnie 4-6 miesięcy. Zdolniejszych uczniów starano się szkolić jak najszybciej, by w przyszłości mogli oni zostać instruktorami. Początkowo niemal wszystkie stanowiska obsadzone były oficerami i żołnierzami francuskimi. Na każde stanowisko obsadzone Francuza przewidziano jednak polskiego dublera.

W momencie przybycia do Polski szkoła była wyposażona w 20 samolotów Caudron G.3 (10 z podwójnym sterem i 10 z pojedynczym), 20 Nieuport 23m (10 dwusterowych i 10 jednosterowych), 10 jednosterowych Nieuport 18m, a także w 5 Morane-Saulnier Rouler, które służyły do nauki kołowania na lotnisku, ich niewielka moc oraz zmniejszona powierzchnia skrzydeł uniemożliwiały wzbicie się w powietrze. Ze względu na zbytnie zagęszczenie jednostek lotniczych na lotnisku mokotowskim w maju 1920 roku Francuską Szkołę Pilotów przeniesiono do Dęblina. Ponowne uruchomienie procesu szkolenia trwało około miesiąc. W lipcu 1920 roku przyszedł rozkaz usunięcia wszystkich Francuzów ze szkoły. Rzecz jasna było to niewykonalne i pozostawiono kilku najlepszych instruktorów. 1 sierpnia 1920 roku nowym komendantem Francuskiej Szkoły Pilotów został por. pil. Jerzy Garbiński, a dotychczasowy dowódca mjr de Chivré pozostał w szkole w charakterze doradcy technicznego. Obok Garbińskiego ważne stanowiska w szkole pełnili między innymi następujący oficerowie: kpt. pil. Zygmunt Baranowski, rtm. pil. Czesław Łupiński, por. pil. Stanisław Gogoliński, por. pil. Stanisław Jakubowski, por. pil. Adam Wojtyga, ppor. pil. Wiktor Ryl, por. pil. Tadeusz Dziewoński, Sytuacja na froncie w sierpniu 1920 roku wymusiła przeniesienie szkoły do Bydgoszczy i dopiero tam udało się rozpocząć szkolenie pilotów z maksymalną wydajnością. We wrześniu 1920 roku w Bydgoszczy znalazła się także I. Niższa Szkoła Pilotów z Krakowa. Istnienie dwóch szkół o bardzo podobnym programie nauczania w jednej miejscowości było pozbawione sensu. Nie sprzyjało to ujednoliceniu wyszkolenia. W związku z tym 1 grudnia 1920 roku Francuską Szkołę Pilotów połączono z I. Niższą Szkołą Pilotów jako Niższą Szkołę Pilotów w Bydgoszczy.

Bibliografia
Francuska Szkoła Pilotów 1919-1920, Bydgoszcz 1921.
Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa, pod red. M. Romeyko, Warszawa 1933.
Mordawski Hubert, Polskie lotnictwo wojskowe 1918-1920. Narodziny i walka, Wrocław 2009.
Pawlak Jerzy, Polskie eskadry w latach 1918-1939, Warszawa 1989.
Wojtyga Adam, Przyczynki do historii lotnictwa polskiego, [w:] Przegląd Lotniczy, r. 1931, nr 7, ss. 531-538.
Wójcik, Wojskowe szkolnictwo lotnicze 1919-1920, [w:] :] Lotnictwo polskie w okresie międzywojennym, Warszawa-Suwałki 1993, ss. 53-64.

Mariusz Niestrawski