Jasiński Stanisław

Stanisław Jasiński (1891-1932), pułkownik dyplomowany pilot Wojska Polskiego.

Urodził się 5 kwietnia 1891 roku w Okrzesińcach w pobliżu Kołomyji. W 1908 roku uzyskał maturę w gimnazjum realnym w Kołomyji. Po uzyskaniu egzaminu dojrzałości studiował na Akademii Górniczej w Loeben. W latach 1912-1914 był członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich. 1 sierpnia 1914 roku otrzymał powołanie do 1. pułku ułanów armii austro-węgierskiej. W sierpniu 1915 roku ukończył Szkołę Oficerską Rezerwy Kawalerii i w stopniu chorążego odszedł na front. Z kolei w maju 1916 roku zakończył naukę w szkole obserwatorów lotniczych w Wiener Neustadt. Od grudnia 1916 do marca 1918 roku latał na froncie jako obserwator. Później odbył kurs pilotażu podstawowego, a następnie szkołę pilotów myśliwskich w Sarajewie i otrzymał stanowisko dowódcy 37. myśliwskiej kompanii lotniczej (jako porucznik pilot).

1 listopada 1918 roku Stanisław Jasiński wstąpił do kształtującego się Wojska Polskiego. Na lotnisku Rakowice pod Krakowem zorganizował I. eskadrę bojową (wkrótce przemianowaną na 5. eskadrę lotniczą). Dowódcą oddziału był do stycznia 1920 roku. Później piastował stanowisko dowódcy III. grupy lotniczej. Od marca do sierpnia 1920 roku był pomocnikiem szefa Departamentu III Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych i jednocześnie szefem Sekcji I Organizacji. Następnie, aż do końca wojny był szefem lotnictwa Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego. W trakcie pełnienia tej ostatniej funkcji wypowiadał się za rozbudową polskiego lotnictwa wojskowego. W 1922 roku Jasiński został powołany na kurs doszkolenia w Wyższej Szkole Wojennej. Ukończył go rok później otrzymując tytuł oficera Sztabu Generalnego. W 1924 roku otrzymał awans na podpułkownika. Rok później został komisarzem lotniczym w Oddziale IV Sztabu Generalnego. Po trzech miesiącach przeniesiono go na własną prośbę do rezerwy. Powrócił do czynnej służby wojskowej w 1928 roku. Został mianowany zastępcą dowódcy lwowskiego 6. Pułku Lotniczego. Później był inspektorem wyszkolenia Departamentu Aeronautyki MSWojsk, pierwszym zastępcą szefa Departamentu Aeronautyki MSWojsk i wreszcie dowódcą 3. Grupy Aeronautycznej. W 1932 roku otrzymał awans na pułkownika. W tym samym roku, 10 sierpnia zginął w wypadku samochodowym.

Stanisław Jasiński był jednym z najwybitniejszych polskich lotników w okresie kształtowania się granic II Rzeczypospolitej. Znaczne doświadczenie wyniósł on jeszcze z lotnictwa austro-węgierskiego, w którym był obserwatorem, a później pilotem myśliwskim. Jako jeden z nielicznych polskich lotników dowodził oddziałem myśliwskim w armii zaborczej. Po odzyskaniu niepodległości Jasiński współtworzył polskie oddziały lotnicze w Krakowie. Później piastował odpowiedzialne stanowiska w instytucjach centralnych. Po wojnie opowiadał się za wzmocnieniem polskiego lotnictwa. Był jednym z niewielu lotników-absolwentów najważniejszej polskiej uczelni wojskowej. Kilka lat spędził poza Wojskiem Polskim, lecz po powrocie w dalszym ciągu pełnił ważne funkcje. Przez jego przedwczesną śmierć polskie Wojska Lotnicze utraciły zdolnego organizatora i teoretyka użycia lotnictwa.

Lista odznaczeń

• Krzyż Walecznych (czterokrotnie);

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski;

• Złoty Krzyż Zasługi;

• Medal Niepodległości;

• Polowa Odznaka Pilota (nr 8).

Lista jednostek, w których Stanisław Jasiński służył lub dowodził i stanowisk, które pełnił

• 1. pułk ułanów (Austro-Węgry);

• 37. myśliwska kompania lotnicza (Austro-Węgry);

• 5. eskadra lotnicza – dowódca;

• III. grupa lotnicza – dowódca;

• Departament III Żeglugi Powietrznej – pomocnik szefa departamentu, szef Sekcji I Organizacji,

• Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego – szef lotnictwa;

• Oddział IV Sztabu Generalnego – komisarz lotniczy;

• 6. Pułk Lotniczy – zastępca dowódcy;

• Departament Aeronautyki Ministerstwa Spraw Wojskowych – inspektor wyszkolenia, pierwszy zastępca szefa departamentu;

• 3. Grupa Aeronautyczna – dowódca.

Awanse

• Chorąży (1915);

• Porucznik (przed 1918);

• Rotmistrz (przed 1920);

• Major (przed 1924);

• Podpułkownik (1924);

• Pułkownik (1932).

Poszerzony artykuł o Stanisławie Jasińskim.

Bibliografia
Dziennik Personalny, nr 11, 27 marca 1920.
Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa, pod red. M. Romeyko, Warszawa 1933.
Kędzierski Janusz, Stanisław Jasiński (1891-1932), [w:] Skrzydlata Polska, r. 1964, nr 47 (698).
Wójcik Waldemar, Piloci z numerowaną „gapą”, [w:] Gapa, r. 2012, nr 3.

Zdjęcie: Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa, pod red. M. Romeyko, Warszawa 1933, s. 384.

Mariusz Niestrawski