Bolesław Orliński (1899-1992), pułkownik pilot Wojska Polskiego.
Urodził się 13 kwietnia 1899 roku w Kamieńcu Podolskim, gdzie ukończył średnią szkołę handlową. Od maja 1916 do grudnia 1917 roku służył w armii rosyjskiej, a następnie w Legii Oficerskiej I. Korpusu Polskiego w Rosji. W styczniu 1919 roku rozpoczął służbę w kawalerii Wojska Polskiego (w dywizjonie kawalerii kresowej mjr. Feliksa Jaworskiego). 25 marca jako kapral został przeniesiony na własną prośbę do lotnictwa. W czerwcu 1921 roku ukończył Niższą Szkołę Pilotów w Bydgoszczy. Następnie przeszedł Wyższą Szkołę Pilotów w Grudziądzu. Kurs zakończył na samolotach liniowych, nie został dopuszczony do kursu pilotów myśliwskich. Pierwotnie trafił do 2. Pułku Lotniczego w Krakowie, lecz po dwóch miesiącach otrzymał przeniesienie do Warszawy, do dywizjonu myśliwskiego 1. Pułku Lotniczego. Jako instruktora akrobacji odesłano go do Wyższej Szkoły Pilotów w Grudziądzu. W czasie pobytu w Grudziądzu dokonał niezwykłego wyczynu – w trakcie jednego lotu zrobił 242 pętle z rzędu. Po roku pracy w Grudziądzu odszedł do rezerwy. Był pilotem komunikacyjnym towarzystwa lotniczego Campagne Franco-Roumaine i Polskiej Linii Lotniczej „Aerolot”. Powrócił jednak do wojska otrzymując przydział do 11. Pułku Myśliwskiego w Lidzie.
W maju 1926 roku Bolesław Orliński próbował dokonać przelotu na trasie Paryż-Tokio-Paryż. Próba nie zakończyła się jednak powodzeniem, gdyż zawiódł silnik. 27 sierpnia tego roku wraz z sierżantem mechanikiem Kubiakiem na samolocie Bréguet XIX Orliński po raz drugi spróbował dolecieć do kraju kwitnącej wiśni. Trasa wiodła z lotniska mokotowskiego przez Moskwę, Kazań, Omsk, Krasnojarsk, Czitę, Charbin, Mukden, Heidżio na lotnisko Tokorozawa w Tokio. Drogę powrotną lotnicy i samolot mieli przebyć koleją, jednakże Bolesław Orliński poprosił szefa Departamentu Lotnictwa płk. Ludomiła Rayskiego o możliwość powrotu lotem i uzyskał zgodę. Powrót był jednak zdecydowanie bardziej dramatyczny. Od początku lotnikom towarzyszyły fatalne warunki atmosferyczne. W samolocie przeciekał zbiornik oleju, który wymusił lądowanie w Byrce na Syberii. Samolot nie został zakotwiczony, a przez Byrkę przeszła trąba powietrzna, w wyniku której uszkodzony został dolny płat i śmigło. Orliński zdecydował o skróceniu połówki dolnego płata i dla równowagi usunięciu płótna z części drugiej połówki. Ponadto sklejono i odrutowano śmigło samolotu. 25 września Bréguet wylądował jednak szczęśliwie na warszawskim lotnisku. W ciągu 25 dni polscy lotnicy pokonali około 22600 kilometrów. Pilot spędził za sterami 121 godzin. Jeszcze w trakcie lotu powrotnego Orliński został awansowany na kapitana. W 1929 roku przeszedł do rezerwy rozpoczynając pracę jako pilot doświadczalny w Państwowych Zakładach Lotniczych. Rok później zdobył pierwszą nagrodę w międzynarodowym zlocie gwiaździstym w Brnie Morawskim. W 1931 roku na samolocie myśliwskim PZL P.6 został zwycięzcą na mityngu lotniczym w Clevelend. W latach drugiej wojny światowej był pilotem w 305. dywizjonie bombowym Ziemi Wielkopolskiej. Od 1 sierpnia 1944 do 1 lutego 1945 roku stał na czele dywizjonu. Po zakończeniu wojny zamieszkał w Kanadzie. Zmarł 28 kwietnia 1992 roku.
O Bolesławie Orlińskim nie sposób wspominać inaczej aniżeli przez pryzmat przelotu Warszawa-Tokio-Warszawa. Orliński to pierwszy z wybitnych lotników, którzy rozsławili polskie lotnictwo w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Brawurowy lot na dystansie ponad 22 tysięcy kilometrów na seryjnie produkowanym samolocie był w tym czasie wielkim wyczynem. Szczególnie warto zwrócić uwagę, że znaczna część drogi powrotnej odbyła się na uszkodzonym samolocie, w którym przeciekał zbiornik oleju, ciąg zapewniało odrutowane śmigło, a Bréguet z dwupłatowca stał się półtorapłatem. Niezwykle ryzykowny przelot opłacił się. Polska zaznaczyła swoją obecność w międzynarodowym wyścigu lotniczym, a Orliński stał się swego rodzaju bohaterem narodowym.
Lista odznaczeń
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari;
- Złoty Krzyż Zasługi;
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921;
- Medal Dziesięciolecia;
- Legia Honorowa V klasy (francuska);
- Order Wschodzącego Słońca VI klasy (japoński);
- Order Korony Rumunii IV klasy.
Lista jednostek, w których Bolesław Orliński służył lub dowodził i stanowisk, które pełnił
- Legia Oficerska I. Korpusu Polskiego w Rosji;
- Dywizjon kawalerii kresowej;
- Wyższa Szkoła Pilotów w Grudziądzu – instruktor akrobacji;
- Campagne Franco-Roumaine – pilot komunikacyjny;
- Polska Linii Lotnicza „Aerolot” – pilot komunikacyjny;
- Państwowe Zakłady Lotnicze – pilot doświadczalny;
- 305. dywizjon bombowy Ziemi Wielkopolskiej.
Bibliografia
Arct Bohdan, Poczet wielkich lotników, Warszawa 1966.
Bolesław Orliński, [w:] Skrzydlata Polska, r. 1962, nr 34-35 (581-582), s. 10-11.
Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa, pod red. M. Romeyko, Warszawa 1933.
Malinowski Tadeusz, Bolesław Orliński, [w:] Skrzydlata Polska, r. 1986, nr 40 (1819), s. 12.
Wyszukiwarka miejsc spoczynku polskich lotników, hasło: Orliński Bolesław, [w:] http://niebieskaeskadra.pl/?control=8&id=2002, [dostęp: 13 sierpnia 2013 r., godz. 13.39].
Zdjęcie: Bolesław Orliński (z lewej) i japoński minister wojny gen. Ugaki., Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa, pod red. M. Romeyko, Warszawa 1933, s. 286.
Mariusz Niestrawski
|
Znalazłeś błąd? Masz jakieś ciekawe materiały? Chcesz się podzielić zdjęciami? Napisz do nas! redakcja ( at ) infolotnicze.pl |