Morski Dywizjon Lotniczy

Morski Dywizjon Lotniczy (1923-1939), morskie siły powietrzne w II Rzeczypospolitej.

MDLot powstał w 1923 roku w wyniku przemianowania Lotnictwa Morskiego. W kwestiach personalnych i zaopatrzeniowych podlegał on Departamentowi IV Żeglugi Powietrznej, natomiast w sprawach szkoleniowych i taktycznych – Dowództwu Floty. Pierwszym dowódcą Morskiego Dywizjonu Lotniczego mianowano ppłk. pil. Antoniego Leonkowa.

Odziedziczony po Lotnictwie Morskim krytyczny stan sprzętu latającego poprawiono poprzez zakupy wodnosamolotów we Francji (LeO H-13B, Latham-43HB3, Schreck FBA i Cams-30E). Napływ wartościach wodnosamolotów umożliwił w drugiej połowie lat 20-tych powołanie do życia dwóch eskadr liniowych oraz plutonu współpracy z Flotyllą Rzeczną na Pinie, który w 1932 roku rozrósł się w rzeczną eskadrę lotniczą (eskadrę rozwiązano w 1937 roku). Na początku 1928 roku w MDLot utworzono Szkołę Podoficerską szkolącą specjalistów personelu pomocniczego. W grudniu 1932 roku Morski Dywizjon Lotniczy został włączony w skład Marynarki Wojennej. Był to okres, w którym traciły jakąkolwiek wartość wodnosamoloty zakupione w latach dwudziestych. Z tego względu MDLot został zasilony przez rodzime konstrukcje Lublin R-VIII, Lublin R-XIII ter, Lublin R-XIII bis oraz Lublin R-XIIIG. Polskie Lubliny nie były jednak maszynami nowoczesnymi, w końcu lat 30-tych postanowiono więc o zakupieniu włoskich wodnosamolotów Cant Z 506/B. Przed wybuchem drugiej wojny światowej do Polski przyleciała zaledwie jedna, pozbawiona uzbrojenia maszyna.

1 września 1939 roku baza MDLot – Puck, została zbombardowana przez samoloty niemieckie. Poległ dowódca MDLot por. pil. Edward Szystowski. Strat w sprzęcie nie poniesiono, lecz w obawie przed kolejnymi nalotami ewakuowano samoloty na Hel. Po ewakuacji dywizjon przestał istnieć jako zwarty oddział lotniczy. Personel eskadr został spieszony i wziął udział w obronie polskiego wybrzeża.

Morski Dywizjon Lotniczy – dowódcy:

• ppłk pil. Antoni Leonkow (marzec 1923-marzec 1927);

• kmdr obs. Karol Durski-Trzasko (marzec 1927-maj 1933);

• kmdr por. pil. Edward Szystowski (maj 1933-wrzesień 1939).

Morski Dywizjon Lotniczy – struktura organizacyjna w końcu lat 20-tych:

• morska eskadra wielosilnikowa;

• morska eskadra obserwacyjna;

• eskadra szkolna;

• pluton współpracy z Flotyllą Rzeczną;

• morski park lotniczy;

• Szkołą Podoficerska.

Morski Dywizjon Lotniczy – struktura organizacyjna 31 sierpnia 1939 roku:

• I. eskadra dalekiego rozpoznania;

• II. eskadra bliskiego rozpoznania;

• eskadra szkolna:

• pluton treningowy;

• pluton radiołączności;

• pluton foto;

• pluton uzbrojenia;

• park lotniczy.

Bibliografia:
Olejko Andrzej, Lotnictwo morskie II Rzeczypospolitej, Warszawa 2010.
Pawlak Jerzy, Polskie eskadry w latach 1918-1939, Warszawa 1989.

Mariusz Niestrawski