Działalność na rzecz kobiet w organizacji kobiecej (Liga Kobiet Polskich) na przykładzie województwa kieleckiego w latach 1951-1989

Aktywizacja kobiet według Ligi miała się odbywać przede wszystkim za pomocą dokształcania kobiet. W 1959 r. podczas Dni Oświaty i Książki Zarząd Ligi Kobiet zobowiązał się do pomocy w sporządzaniu listy osób, które nie ukończyły 7 klas szkoły podstawowej nie kończąc przy tym 35 roku życia((APK, LKP-Zarząd Woj. w Kielcach, Protokół z narad pracowników Ligi Kobiet 1955-1965, sygn. 71, k. 101.)). Inny przykład to starania Zarządu Miejskiego LK w Ostrowcu i apel do władz oświatowych z postulatem rozwoju szkolnictwa zawodowego dla dziewcząt oraz placówek oświaty podstawowej dla kobiet pracujących. Efektem tych działań było otwarcie w 1960 r. Liceum Wychowawczyń Przedszkoli, zaś w 1964 r. przyzakładowej szkoły odzieżowej Zakładu Odzieżowego „Elkon”. Liga również organizowała różnego rodzaju kursy, pokazy. Miały one dwojaki charakter, po pierwsze intencją Ligi było przekazanie wiedzy teoretycznej, jak i konkretnych umiejętności, które kobiety miały wykorzystać na rynku pracy. Po drugie kursy miały ułatwić wykonanie obowiązków związanych z życiem codziennym. Liga podejmowała również inicjatywy umożliwiające powrót kobiecie do pracy po urlopie macierzyńskim poprzez zwiększenie liczby żłobków i przedszkoli.
W szkoleniu kobiet organizowanym przez Ligę brał udział Wojewódzki Ośrodek Gospodarstwa Domowego, który powstał w 1967 r. Stanowił bazę szkoleniową i samokształcenia dla instruktorek tej instytucji. Wspomnieć należy również o Wojewódzkiej Komisji Gospodarstwa Domowego działającej przy Zarządzie Głównym Ligi, która została powołana w 1958 r.((Do zadań Komisji należało: prowadzenie badań jakościowych i użytkowych wyrobów produkowanych na potrzeby gospodarstw domowych np. sprzętu zmechanizowanego, artykułów spożywczych, kontrola działalności oświatowej ośrodków i poradni gospodarstwa domowego. Tamże, Zespół historyczny, sygn. 67, k.3.)) Kursy gospodarstwa domowego były organizowane przez Terenowe Zarządy Ligii. Działania te zazwyczaj spotykały się z największym zainteresowaniem ze strony organizacji, takich jak Związki Kółek i Organizacji Rolniczych oraz Związki Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”. Na organizowanych kursach Gospodarstwa Domowego wygłaszane były referaty dotyczące zdrowia, świadomego macierzyństwa, wychowania, racjonalnego żywienia oraz innych dziedzin (prawo, polityka). Pokazy sprzętu gospodarstwa domowego cieszyły się dużym zainteresowaniem także wśród mężczyzn((Taki pokaz został zorganizowany, między innymi w 1958 r. wraz z Miejskim Handlem Detalicznym i „Argedem”. W sklepie przy ul. Sienkiewicza. Tamże, Sprawozdanie z działalności za okres 1959-1960, sygn. 81, k. 23.)). Organizowało ponadto kursy kroju i szycia, racjonalnego żywienia, dziewiarstwa ręcznego oraz układania makramy (z wolnego wyboru lub na zlecenie zakładów pracy)((Tamże, Sprawozdanie z działalności za okres 1975-1986, sygn. 77, k. 103. )).
Wśród kursów zawodowych, które cieszyły się relatywnie największym zainteresowaniem wymienić można kurs kroju i szycia, gotowania i pieczenia, czy przetwórstwa owocowo-warzywnego. Szkolenia tego typu często były organizowane dla kobiet wiejskich przez Kółka Rolnicze i Ligę. W 1959 r. w województwie kieleckim przeprowadzono ok. 223 szkolenia, a udział w nich wzięło 3.900 kobiet. W miastach były one natomiast przeprowadzane przez Państwowe Spółdzielnie Spożywców. Władze Ligi wskazywały, że trudności w realizacji kursów wiążą się przede wszystkim z brakiem odpowiedniej liczby instruktorek((Tamże, k. 24-25.)).
Niewątpliwie w katalogu działań organizacji ważne miejsce zajmowało poradnictwo. Obejmowało ono takie dziedziny jak: zdrowie, prawo oraz wychowanie. Liga działająca w województwie kieleckim była pierwszą, która w latach 50. z własnej inicjatywy utworzyła poradnictwo prawne. Według ustaleń ugrupowania rozwijało się ono prężnie. W latach 1966-1970 w województwie kieleckim działały 24 poradnie, w tym 16 prawno-socjalnych przy Zarządzie Miejskim i Powiatowym Ligi, a w latach 1970-1974 funkcjonowały 43 poradnie, 5 punktów poradnictwa przy szkołach, 20 punktów przy kołach Ligi Kobiet. Po reformie administracyjnej pozostawało 15 poradni prawno-socjalnych (społecznych), a w roku 1980 było ich 24. W kolejnych latach nastąpił znaczny spadek. Otóż w 1987 r. było ich już tylko 11. Na terenie województwa działało także poradnictwo rodzinno-wychowawcze w Busku Zdroju i Końskich oraz poradnie przedmałżeńskie w Kielcach, Końskich, Starachowicach, Skarżysku, we Włoszczowej. Największą grupę spraw, jakimi zajmowała się poradnia prawna stanowiły kwestie związane z alimentami (przeciętnie 160), w tym większość na rzecz dzieci. Pojawiały się również sprawy alimentacyjne na rzecz rodziców, przede wszystkim w środowiskach wiejskich. Następna grupę tworzyły konflikty rodzinne, w tym sprawy rozwodowe, problemy wychowawcze – 153. Odnotowano 86 spraw dotyczących alkoholizmu któregoś z małżonków. Z 341 pozostałych, najwięcej dotyczyło środowiska wiejskiego((Tamże, Posiedzenie Prezydium (Protokuł-Inform-Plany Posiedzeń) 1980, sygn. 61, k.40-41; „Słowo Ludu”, 1987 nr 55.)). Po 1980 r. wiele kwestii dotyczyło zdarzeń związanych z rentami, emeryturami, ale również dużą część przypadków stanowiły problemy związane z mieszkaniem.
W grupie korzystających z placówek Ligi przeważały kobiety, ale pojawiali się także mężczyźni i młodzież. Z poradni, które były ulokowane w małych miasteczkach korzystały głównie kobiety wiejskie, a w dużych miastach kobiety pracujące. Ważnym przedsięwzięciem było utworzenie tzw. telefonu zaufania w 1978 r. przy Zarządzie Miejskim LK w Skarżysku. Również w Kielcach Liga była współorganizatorem anonimowego poradnictwa telefonicznego dla kobiet. Z uwagi na ogromne zainteresowanie, ugrupowanie starało się wprowadzić je we wszystkich zarządach miejskich na terenie województwa kieleckiego((APK, LKP-Zarząd Woj. w Kielcach, Posiedzenie Prezydium (Protokuł-Inform-Plany Posiedzeń) 1980, sygn. 61 k. 44.)).
Wspomnieć należy również o poradniach świadomego macierzyństwa, które organizowały pogadanki, kursy prowadzone przez lekarzy i położne. Do poradni Liga starała się kierować kobiety z rodzin wielodzietnych, posiadające trudne warunki bytowe. Punkty te były zaopatrywane w miarę możliwości w środki antykoncepcyjne. Organizowane były także szkoły młodych matek.
Organizacja angażowała się również w działania mające na celu zwiększenie czytelnictwa wśród kobiet. Według Ligi stanowiło to ważną formę pracy w zakresie podnoszenia ogólnej wiedzy oraz rozbudzania zainteresowań. Służyć temu miały organizowane przez zarządy i koła kursy, quizy, wieczory autorskie, wieczory literackie, przeglądy nowości wydawniczych. Spotkania tego typu miały nabierać szczególnego charakteru przy okazji obchodów Dni Kultury, Oświaty, Książki i Prasy oraz Dekady Książki Społeczno-Politycznej. Zazwyczaj były one organizowane wraz z bibliotekami publicznymi((W upowszechnianiu czytelnictwa wyróżniały się w roku 1979 Zarządy Miejskie Ligi Kobiet w Kielcach, Skarżysku, Włoszczowej. W mieście wymienionym jako drugie czytelnictwo wśród kobiet wzrosło zdecydowanie na tle innych ośrodków. Tamże, Sprawozdanie z działalności za okres 1975-1986, sygn. 77, k. 74-75.)). Z inicjatywy Miejskiego Zarządu LK w Kielcach utworzono pierwszy klub kobiecy na Kielecczyźnie, funkcjonujący od grudnia 1959 r. przy ul. Słowackiego. Organizowano w nim głównie kursy, które miały na celu przygotować młode dziewczyny do przyszłej roli gospodyni. Organizowano również próby śpiewu amatorskiego((„Słowo Ludu”, 1960 nr. 70.)).