infolotnicze.pl

Działalność na rzecz kobiet w organizacji kobiecej (Liga Kobiet Polskich) na przykładzie województwa kieleckiego w latach 1951-1989

Streszczenie Summary
W artykule przedstawiono organizację kobiecą (w 1949 r. przyjęła nazwę Ligi Kobiet, a w 1981 r. zmieniła ją na Ligę Kobiet Polskich). Nawiązywała ona do powstałego w 1913 r. ugrupowania zrzeszającą kobiety.
W artykule zostały przedstawione obszary, które z jednej strony miały za zadanie aktywizować kobiety do podjęcia pracy zawodowej, a z drugiej strony zapewnić możliwość skorzystania z szerokiego wachlarza poradnictwa. Wśród wielu podejmowanych inicjatyw należy wymienić zwiększenie odsetka kobiet pracujących zawodowo, między innymi poprzez organizowanie różnych kursów dokształcających. W katalogu działań znaleźć było można także te działania, które miały pozwolić kobiecie na łatwiejsze pogodzenie obowiązków domowych z zawodowymi czy profilaktyki zdrowotnej. Akcje podejmowane przez Ligę, by poprawić sytuację kobiet były w znacznym stopniu powiązane z ówczesnymi warunkami ekonomicznymi i społeczno-politycznymi. Organizacja starała się nie tylko rozwiązywać problemy dnia codziennego, ale również próbowała włączyć kobiety do życia polityki.
Omawiana tematyka pozwoliła, między innymi ukazać problemy z jakimi musiała się borykać kobieta w PRL, jaki wymiar miała oferowana pomoc i czy faktycznie te wszystkie działania wpływały na jakoś życia kobiet województwa kieleckiego. Problematyka ta wymaga dalszych badań zarówno w ujęciu regionalnych, jak i ogólnopolskim.

The article presents the women organization (founded in 1949 as Women Federation “Liga Kobiet, later named as Polish Women Federation “Ligę Kobiet Polskich”) that is referring to women’s alliance formed in 1913.
The article describes social activities that were not only supposed to motivate women to pursue professional careers but also were aiming at providing broad scope of counseling. Among numerous undertaken initiatives it strived for increasing the percentage of employed women via organizing supplementary training courses. Moreover, the federation wanted to facilitate harmonization of professional careers with family life. All the schemes applied at improving women’s life were highly connected with economic and socio-political situation. The federation beside the fact of solving everyday life issues, encouraged women’s political involvement as well.
The discussed matter helped to reveal issues average woman in PRL was dealing with, including the range of offered social care activities and whether the activities have positive impact on women’s life at Kieleckie voivodeship. The above mentioned issues require further research both on regional and country level.

Hasła indeksowe Key Words
kobiety, Liga Kobiet Polskich, Kielce women, Polish Women Federation, Kielce

Społeczno-Obywatelska Liga Kobiet została utworzona 15 VIII 1945 r. Nawiązywała do organizacji kobiecej powstałej w 1913 r.. W 1949 r. Społeczno-Obywatelska Liga Kobiet zmieniła nazwę na Ligę Kobiet (LK). Jej celem była praca ideowo-wychowawcza, obrona praw i interesów kobiet, poprawa opieki społecznej. Liga miała za zadanie dążyć do propagowania zdrowia, podniesienia kultury życia rodzinnego oraz popularyzować zagadnienia związane z życiem kobiet w mieście i na wsi. W swoim programie zawarła również przeciwdziałanie nowej wojnie oraz współpracę w budowie sprawiedliwej Polski((N. Lubik-Reczek, R. Reczek, Liga Kobiet – organizacja „reprezentująca” interesy kobiet w Polsce Ludowej. Zarys działania, w: „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2013, nr 4, s. 106; Zob. więcej na temat funkcjonowania Ligi Kobiet w latach 1945-1957: D. Jarosz, Idee, programy i realia: w porządku instytucjonalnym Polski Ludowej (1945-1957), w: Działaczki społeczne, feministki, obywatelki. Samoorganizowanie się kobiet na ziemiach polskich po 1918 roku (na tle porównawczym), Warszawa 2009, t.3 oraz kobiet w PRL: M. Fidelis, Women, communism, and industrialization in postwar Poland, New York 2006.)). Organizacja terenowa Ligi odpowiadała podziałowi administracyjnemu państwa. Zarząd Główny obejmował swoim zasięgiem obszar całego kraju z siedzibą w Warszawie. Niższe szczeble tworzyły zarządy wojewódzkie, powiatowe, na obszarze gmin działały zarządy kół.
Ramy czasowe obejmujące działalność Ligi przypadają na lata 1951-1989. Niniejsze rozważania dotyczą próby przedstawienia działalności na rzecz kobiet w organizacji kobiecej w PRL. 1951 to rok programowego założenia Ligi, która miała na celu aktywizację kobiet((Rok 1951 według zarządu Ligii uznany za pierwszy okres przełomowy w działalności Ligi Kobiet. Związany z industrializacją kraju w ramach planu 6-letniego. Archiwum Państwowe w Kielcach, Liga Kobiet Polskich-Zarząd Wojewódzki w Kielcach (APK, LKP-Zarząd Woj. w Kielcach), Zespół historyczny, sygn. 67, k. 1.)). Użycie w temacie pracy pojęcia organizacja kobieca zostało podyktowane wymogami formalnymi. Do 1981 roku stowarzyszenie kobiece funkcjonowało pod nazwą Liga Kobiet. Początek lat 80. to zmiana nazwy na Liga Kobiet Polskich((Stan organizacyjny Ligi na terenie województwa kieleckiego w poszczególnych latach przedstawiał się następująco: 1949 r. 36.288 tys., 1957 r. – 33.155 tys., 1966 r. 34.943 tys. członkiń. Lata 1979-1982 charakteryzują się spadkiem, co ukazują odpowiednio liczby: 21.246; 19.276; 18.255; 19.496 tys. członkiń. Natomiast w roku 1985 liczba działaczek wynosiła 20.584 tys. Dane te z uwagi na brak porównania z innymi źródłami należy traktować jako szacunkowe. Tamże, Sprawozdanie z działalności za rok 1959-1960, sygn.81, k.29; Sprawozdania z działalności wydziałów Ligi Kobiet za lata 19459-1950, sygn. 78, k.13; Sprawozdanie z działalności za okres 1955-1966, sygn. 75, k.46; Zjazdy Wojewódzkie LKP za lata 1954-1982 (protokoły), sygn. 2, k.242; Informacje o powstaniu i działalności LK w Ostrowcu Świętokrzyskim 1945-1984, sygn.66, k.9.)).
W programie Ligi można było również odnaleźć takie zadania jak: pomoc ludziom w trudnej sytuacji życiowej, podejmowanie działań na rzecz pokoju i ładu społecznego w kraju, przeciwdziałanie patologii społecznej, upowszechnianie kultury, organizowanie pomocy osieroconym dzieciom, współpraca ze środowiskami wiejskimi, szeroko zakrojona działalność na rzecz zwiększania punktów handlowo-usługowych, angażowanie się w różnego rodzaju inicjatywy o charakterze społecznym, walka z alkoholizmem, narkomanią((Wiele inicjatyw (przede wszystkim te dotyczące bezpośrednio kobiet), z którymi organizacja występowała do władz państwowych i ustawodawczych zostały wprowadzone w życie, między innymi: powołanie Towarzystwa Świadomego Macierzyństwa, Towarzystwa Planowania Rodziny, Towarzystwa Rozwoju Rodziny, wprowadzenie Funduszu Alimentacyjnego (zwiększona wysokość w okresie inflacji w latach. 80), powołanie sądów rodzinnych. Wspomnieć należy również o tym, że Liga posiadała uprawnienia w procesach karnych i cywilnych. Dawało to możliwość wszczęcia postępowania o rozszerzenie alimentacji, przedstawiciele organizacji mogli być pełnomocnikami w sprawach o ustalenie ojcostwa, alimenty oraz przysposobienie. Tamże, Protokół z uroczystego plenarnego posiedzenia Zarządu Wojewódzkiego Ligi Kobiet Polskich w Kielcach – z okazji jubileuszu 40-lecia organizacji, odbytego 24.10.1985 r., sygn. 67, k. 2.)).


Opublikowano

w

przez