| Streszczenie | Summary |
| Akademia Krakowska (Uniwersytet Jagielloński) została założona w 1364 r. przez króla Kazimierza III. Był to pierwszy polskim uniwersytet. Geografia była istotnym przedmiotem na europejskim uniwersytetach. Ważnymi polskimi geografami byli m.in., Jan Długosz, Marcin Bylica i Wawrzyniec Korwin. Na Krakowskiej Akademii istotna była także kartografia. Polskimi kartografami byli Bernard Wapowski i Wacław Grodecki. | The Kraków Academy (the Jagiellonian University) was founded in 1364 by king Casimir III of Poland. This was the first Polish University. On European universities geography was an essential subject. Important polish geographers were Jan Dlugosz, Marcin Bylica and Laurentius Cirvinus. On The Kraków Academy also cartography was essential. Polish cartographers were Bernard Wapowski and Wacław Grodecki. |
| Hasła indeksowe | Key Words |
| Krakowska Akademia, geografia, mapy, kartografia | The Kraków Academy, geography, maps, cartography |
Zagadnieniem poruszanym w tej pracy jest rozwój wiedzy geograficznej w Akademii Krakowskiej na przełomie XV i XVI wieku. Na początku opisane zostały czynniki, które spowodowały rozwój tej nauki. Następnie zaprezentowani zostali autorzy dzieł dotyczących geografii związani z Akademią Krakowską. Później dokonana została analiza rozwoju geografii regionalnej, meteorologii oraz kartografii.
Akademię Krakowską założył Kazimierz Wielki w 1364 roku za zgodą papieża Urbana V((S. Szczur, Historia Polski Średniowiecze, Kraków 2002, s. 461.)). Po śmierci Kazimierza Wielkiego uczelnia podupadła. Odnowa uczelni nastąpiła, gdy królem Polski została Jadwiga Andegaweńska. Osobą wspierającą był biskup Wormacji Mateusz z Krakowa((J. Retinger, Polacy w Cywilizacjach Świata Do końca wieku XIX, Gdańsk 1991, s. 38.)).
Wpływ na wzrost zainteresowania geografią w Europie (w tym uczonych związanych z Akademią Krakowską) miały odkrycia geograficzne i przetłumaczenie na język łaciński w latach 1406- 1415 Wstępu do geografii Ptolemeusza, starożytnego uczonego, zainteresowanego geografią i astronomią. W środowisku polskich uczonych jego dzieła były ważniejsze niż ówczesne odkrycia geograficzne(( A. Jackowski, S. Liszewski, A. Richling, Historia Geografii Polskiej, Warszawa 2008, s. 24.)). Dodatkowymi czynnikami rozwoju tej nauki był ponowny rozkwit Akademii Krakowskiej i nauk związanych z geografią. Silne były związki polskich geografów z zagranicznymi m.in. z francuskim kardynałem Pierre d’ Ailli. Geografia była wykładana na Akademii Krakowskiej od końca XIV wieku i przez cały XV wiek. Nauka ta była silnie związana astronomią, co spowodowało nadanie jej nazwy geografii astronomicznej. Do jej głównych zadań należało określanie współrzędnych geograficznych dla różnych miast (zwłaszcza dla stolicy Polski, Krakowa), osiedli oraz obiektów fizjograficznych (kotliny, wzgórza czy wyspy). Pierwsze regularne wykłady z geografii na krakowskiej uczelni zaczęły się w 1490 r. lub kilka lat później((Ibidem, s. 25.)). Były one prowadzone do ok. 1530 roku. Pierwszymi wykładowcami byli: Wawrzyniec Korwin, Wojciech z Brudzewa (od 1493 r.) i Jan z Głogowa (od 1494 r.). Po pewnym czasie obok tak zwanej geografii astronomicznej pojawiła się geografia opisowa. Zaczęły powstawać liczne opracowania dotyczące kosmografii. Ich autorzy opierali się głównie na osiągnięciach Ptolemeusza. W drugiej połowie XVI wieku na Akademii Krakowskiej skończył się czas świetności nauki geografii.
Osobą, która miała ogromny wpływ na rozwój polskiej geografii był polski kronikarz Jan Długosz (1415- 1480). Długosz był m.in. studentem Akademii Krakowskiej oraz nauczycielem synów Kazimierza Jagiellończyka. Jego dzieło Historia Polski Księga XII została poprzedzona opisem geograficznym kraju, czyli- Chorografią Królestwa Polskiego (Chorographia Regni Poloniae) oraz Księgą uposażeń diecezji krakowskiej (Liber Beneficiorum dioecesis Cracoviensis)((Dziewięć wieków geografii polskiej. Wybitni geografowie polscy, praca zbiorowa pod red., B. Olszewicza, Warszawa 1967, s. 10.)). Długosz zwiedził Prusy, Śląsk, Czech, Italię, Wielkie Księstwo Litewskie, Węgry oraz prawie cały obszar Polski (zwłaszcza Małopolski)((Ibidem, s. 10.)).