Royal Air Force w latach 1918-1939, cz II

Royal Air Force w latach 1918-1939, cz I

Skuteczność obrony przestrzeni powietrznej była jednym z najważniejszych zadań jakie stawiano przed RAF-em. Fighter Command musiało zatem, poza dobrą organizacją, dysponować sprzętem zdolnym do efektywnej obrony. W 1935 r. pojawiły się w Europie szybkie samoloty pasażerskie (np.: Bristol 142 ((Bristol 142 – samolot pasażerski, na pokładzie mieściło się do 6 pasażerów,  osiągał prędkość maksymalną około 450 km/h. Vide: Aircraft Types and Bristol Blenheim IV and IVF, [w:] Flight, nr 1772, London 1942.)) ), zapowiadające powstanie samolotów bombowych szybszych niż ówczesne myśliwce. W efekcie zaistniała groźba dominacji lotnictwa bombowego, które bezkarnie mogłoby atakować cele naziemne. Zapobiec temu miały coraz doskonalsze konstrukcje samolotów myśliwskich. Brytyjscy konstruktorzy postanowili opracować samolot myśliwski, który będzie skuteczny w walce z samolotami bombowymi nieprzyjaciela. Jedną z cech jaką powinien posiadać taki samolot to duża siła ognia poprzez uzbrojenie go w jak największą ilość karabinów maszynowych. Kolejne założenia mówiły o 4, 6, 8, a nawet 12 lufach, które miały być umieszczone w skrzydłach samolotu. Kolejna nie mniej ważna cecha to osiągi samolotu. Brytyjczykom udało się w tym okresie opracować silnik spełniający wymagania nowoczesnej wojny (Rolls-Royce Kestrel oraz Rolls-Royce Merlin) ((Aircraft Militant, 1919-1937. Historical Section II: Some Service Types from „Demob.” To Expansion, [w:] Flight, nr 1480, London 1937.)) . W efekcie w drugiej połowie lat 30-tych skonstruowano jedne z najlepszych samolotów myśliwskich na świecie. Pierwszym z nich był produkowany od 1936 r. Hawker Hurricane ((Hawker Hurricane (ang. – huragan) – brytyjski samolot myśliwski, jednomiejscowy, jednosilnikowy dolnopłat o konstrukcji metalowej z częściowo płóciennym pokryciem, zaprojektowany i produkowany przez firmę Hawker Siddeley Company. Osiągi: prędkość maksymalna, wersja Mk I: 496 km/h na pułapie 3048 m, oraz  529 km/h na pułapie 5486 m. Vide: Ch. Chant, Samoloty II wojny światowej, Warszawa 2000.)). Samolot ten okazał się  wielkim sukcesem brytyjskiej myśli konstrukcyjnej. W grudniu 1937 r. jako pierwszy samoloty Hawker Hurricane otrzymał No. 111. Squadron stacjonujący w Norholt. Jednakże największym osiągnięciem tamtego czasu było skonstruowanie jeszcze lepszego samolotu jakim był Supermarine Spitfire ((Supermarine Spitfire — brytyjski jednomiejscowy myśliwiec zbudowany w wytwórni Supermarine w Southampton w Anglii. Jeden z najsłynniejszych samolotów bojowych używanych podczas II wojny światowej. Osiągi: prędkość maksymalna 582 km/h na pułapie 5790 m, prędkość przelotowa 338 km/h. Vide: Ch. Chant, Samoloty II wojny światowej, Warszawa 2000.)). W chwili wybuchu wojny był to jeden z dwóch najlepszych samolotów myśliwskich na świecie ((Jego największym konkurentem był w tym czasie niemiecki Messerschmitt Bf 109 e.)). Pierwsze jego egzemplarze trafiły w czerwcu 1938 r. do 19. Squadronu stacjonującego w Duxford. Tak więc w ostatnich miesiącach pokoju, Fighter Command mogło poszczycić się posiadaniem najnowocześniejszego sprzętu, który miał zapewnić bezpieczeństwo Wysp Brytyjskich przed wrogim nalotem bombowym ((T. Pawłowski, Lotnictwo myśliwskie w Europie w 1939 r., w: Lotnictwo, nr 3(96), Warszawa 2009, s. 86-92.)).

Jednakże poza ważnym czynnikiem jakości posiadanego sprzętu, nie mniej istotna była kwestia jego ilości. Jesienią 1938 r., w czasie kryzysu monachijskiego ((Kryzys monachijski – sytuacja napięcia politycznego w Europie we wrześniu 1938 r., związana z żądaniami terytorialnymi III Rzeszy w stosunku do Czechosłowacji w sprawie tzw. Niemców Sudeckich. Ostatecznie rozwiązana w dniach 29-30 września 1938 r. przez porozumienie pomiędzy Niemcami, Włochami, Wielką Brytanią i Francją, zwane układem monachijskim. Vide: A. Czubiński, Historia powszechna XX wieku, Poznań 2009, s. 114.)), lotnictwo myśliwskie w Wielkiej Brytanii przeznaczone do jej obrony składało się z czterech squadronów samolotów myśliwskich typu Hawker Hurricane (były to squadrony numer 56., 73., 87., 111.), siedmiu squadronów wyposażonych w samoloty typu Gloster Gladiator ((Gloster Gladiator – brytyjski samolot myśliwski, zbudowany w 1934 roku w wytwórni Gloster Aircraft Company. Osiągi – prędkość maks.: Mk I i Sea Gladiator: 407 km/h, Mk II: 414 km/h. Vide: F.K. Mason, The Gloster Gladiator, London 1964.)) (3., 25., 54., 65., 72., 80., 85.), dziewięciu dywizjonów z Gloster Gauntlet ((Gloster Gauntlet – brytyjski, dwupłatowy samolot myśliwski zaprojektowany w latach 30. ubiegłego wieku w wytwórni Gloster Aircraft Company. Był to ostatni myśliwiec w służbie Royal Air Force z otwartą kabiną pilota.)) (17., 19., 32., 46., 66., 74., 79., 151., 213.), trzech Hawker Fury ((Hawker Fury – brytyjski dwupłatowy samolot myśliwski, produkowany przez wytwórnię Hawker. Osiągi: prędkość maksymalna 359 km/h, pułap 8 990 m, zasięg 435 km. Vide: O. Thetford, Aircraft of the Royal Air Force 1918-57, London 1957.)) (1., 41., 43.), oraz siedmiu mających na wyposażeniu Hawker Demon ((Hawker Demon – myśliwska wersja brytyjskiego lekkiego bombowca Hawker Hart. Vide: O. Thetford, Aircraft of the Royal Air Force 1918-57, London 1957.)) i Hawker Hart Fighter ((Hawker Hart Fighter – brytyjski dwumiejscowy dwupłatowiec. Hart został zaprojektowany w 1920 przez Sydney Camm i zbudowany przez Hawker Aircraft. Vide: O. Thetford, Aircraft of the Royal Air Force 1918-57, London 1957.)) (6., 8., 23., 29., 33., 64., 208.). Należy jednak zaznaczyć, że w ciągu kolejnego roku, w obliczu zbliżającego się konfliktu znacznie poprawiono kwestię wyposażenia squadronów w samoloty, zwłaszcza te nowoczesne. We wrześniu 1939 r., w chwili wybuchu II wojny światowej ((II wojna światowa (1939-1945) – największy i najkrwawszy konflikt zbrojny w historii, trwający od 1 września 1939 do 2 września 1945. Stronami konfliktu był blok państw utworzony wokół III Rzeszy Niemieckiej, Włoch i Japonii (państw Osi), oraz koalicja państw utworzona wokół Wielkiej Brytanii i jej sojuszników. Od 1941 do koalicji przyłączyły się Stany Zjednoczone Ameryki i ZSRR. Vide: A. Czubiński, Historia powszechna XX wieku, Poznań 2009, s. 114.)), Fighter Command miało już w posiadaniu: 16 squadronów wyposażonych w Hawker Hurricane, 10 jednostek latających na nowoczesnych Supermarine Spitfire, 7 dywizjonów  wyposażonych w samoloty Bristol Blenheim ((Bristol Blenheim – brytyjski dwusilnikowy lekki bombowiec, używany także w wersji ciężkiego myśliwca, zaprojektowany i budowany w zakładach Bristol Aeroplane Company. Vide: O. Thetford, Aircraft of the Royal Air Force 1918-57, London 1957.)), oraz 4 Gloster Gladiator i 2 Gloster Gauntlet. Tak więc w przededniu wojny Fighter Command na obronę kraju mógł przeznaczyć około 600 nowoczesnych samolotów Hawker Hurricane i Supermarine Spitfire. Kilka miesięcy później siła ta miała okazać się wystarczającą do zatrzymania powietrznej ofensywy przeciwnika. Z perspektywy czasu należy stwierdzić, iż wdrożona w drugiej połowie lat 30-tych, brytyjska koncepcja produkcji nowoczesnych samolotów myśliwskich okazała się słuszna ((T. Pawłowski, op. cit., s. 93.)).

Ostatnie lata pokoju były dla brytyjskiego sztabu czasem opracowywania nie tylko założeń skutecznej obrony powietrznej, lecz także powietrznej ofensywy, której głównym wykonawcą miało być Bomber Command. Lotnictwo bombowe w Wielkiej Brytanii podobnie jak lotnictwo myśliwskie zorganizowane było w squadronach, te zaś podporządkowano grupom bombowym ((Na początku były to cztery grupy bombowe o numerach 1, 2, 3 i 6.)). W marcu 1936 r. utworzono pierwszą z grup bombowych, którą była No 2 Group. Składała się ona jedynie z dwóch squadronów uzbrojonych w jednosilnikowe samoloty Hawker Hind ((Hawker Hind – brytyjski dwumiejscowy lekki samolot bombowy z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Vide: O. Thetford, Aircraft of the Royal Air Force 1918-57, London 1957.)). Jednakże z czasem liczba formowanych jednostek bombowych zaczęła wzrastać. Od 1937 r. do squadronów bombowych przydzielane zostały dwusilnikowe samoloty Armstrong–Whitworth Whitley ((Armstrong Whitworth Whitley – brytyjski średni bombowiec użytkowany przez RAF w momencie wybuchu II wojny światowej. Osiągi: prędkość maks. wersja Mk I: 309 km/h Mk V: 364 km/h, prędkość przelotowa Mk V: 336 km/h, pułap Mk I: 5856 m Mk V: 7200 m, zasięg Mk I: 2012 km Mk V: 3840 km. Vide: O. Thetford, Aircraft of the Royal Air Force 1918-57, London 1957.)), Bristol Blenheim, a później również Vickers Wellington ((Vickers Wellington – brytyjski dwusilnikowy średni bombowiec, budowany w zakładach Vickers-Armstrong. Był podstawowym brytyjskim nocnym bombowcem dalekiego zasięgu pierwszych lat wojny i podstawowym bombowcem używanym w lotnictwie polskim w Wielkiej Brytanii. Osiągi: prędkość maks. wersja Mk IC: 378 km/h Mk III i Mk X: 410 km/h, pułap Mk IC: 5486 m Mk III i Mk X: 6705 m, zasięg Mk IC: 2904 km (4103 km z dodatkowymi zbiornikami) Mk III i Mk X: 2365 km (3355 km z dodatkowymi zbiornikami) Vide: Ch. Chant, Samoloty II wojny światowej, Warszawa 2000.)) i Handley–Page Hampden ((Handley Page Hampden – brytyjski średni samolot bombowy, zaprojektowany i zbudowany w 1938 roku w wytwórni Handley Page Limited. Osiągi: prędkość maks. 424 km/h, prędkość przelotowa 347 km/h, prędkość wznoszenia 290 m/s, pułap praktyczny 6810 m, zasięg 3040 km (z ładunkiem bomb ok. 900 kg). Vide: O. Thetford, Aircraft of the Royal Air Force 1918-57, London 1957.)). Wzrost napięcia międzynarodowego pod koniec lat 30-tych, szedł w parze ze zwiększeniem tempa produkcji samolotów w Wielkiej Brytanii. O ile konstrukcyjnie więcej uwagi poświęcono samolotom myśliwskim, to już w ilości produkowanych maszyn przewagę miały samoloty bombowe ((M. Hastings, Bomber Command, London 2010, s. 48-51.)). Plany produkcji samolotów w Wielkiej Brytanii w ostatnich latach pokoju przedstawia poniższa tabela.

Tabela 1. Plany rozwoju RAF przed wybuchem II wojny światowej.

Źródło: S. Czmur, Walka o panowanie w powietrzu, Warszawa 1988 r., s. 134.