infolotnicze.pl

Johnson James

James Edgar “Johnnie” Johnson (1915-2001), brytyjski pilot myśliwski, Air Vice Marshal Royal Air Force.

James Johnson urodził się w Barrow upon Soar w hrabstwie Leicestershire w Anglii 9 marca 1915 roku. Ten syn lokalnego policjanta w przyszłości miał się stać czołowym myśliwskim asem alianckim czasów II wojny światowej.

Johnnie, bo tak go nazywano, od dziecka dorastał pośród wojennych opowiadań. W młodości również aktywnie uprawiał sport, z rugby oraz polowaniami na czele, który przysporzył mu jednak złamania obojczyka, co miało okazać się problemem w przyszłej służbie lotniczej. Studiował inżynierię na Uniwersytecie w Nottingham. Po zakończeniu studiów postanowił wstąpić do Auxiliary Air Force, jednak na przeszkodzie stanęło jego stosunkowo niskie pochodzenie społeczne. W obliczu nadchodzącej wojny, kryteria przyjęć obniżono, nie mniej zaproponowano mu ledwie służbę w eskadrze balonowej, całkowicie dla Johnsona nie satysfakcjonującą. Po kolejnych próbach, epizodzie w Armii Terytorialnej (Leicestershire Yeomanry), Johnson dostał wreszcie (sierpień 1939 r.) powołanie do Royal Air Force Volunteer Reserve. Po rocznym szkoleniu, Pilot Officer Johnson otrzymał przydział do 19. Dywizjonu Myśliwskiego RAF. Nie służył tam jednak długo, bo już we wrześniu 1940 r. przeniesiono go do 616. Dywizjonu Myśliwskiego South Yorkshire, operującego na północy, zdecydowanie lepszego dla niedoświadczonego pilota, niż znajdujący się w ogniu walki 19. Dywizjon.

Latanie myśliwcem Supermarine Spitfire, wykonywanie trudnych i wyczerpujących figur akrobatycznych sprawiało Johnniemu ból w złamanym niegdyś obojczyku. Musiał udać się do szpitala na operację, skąd wrócił do jednostki w grudniu 1940 r. Dywizjon przebazowano z początkiem następnego roku do Tangmere, gdzie operował w ramach Skrzydła Tangmere, dowodzonego przez wybitnego pilota i dowódcę, Douglasa Badera. Johnson uczył się przy nim zasad walki powietrznej, czasem latał również jako jego skrzydłowy. Pierwsze zestrzelenie Johnson odnotował 26 czerwca 1941 r., był to Messerschmitt Bf 109. Trzy miesiące później zyskał już status asa, mając na koncie same tylko „109-tki”. We wrześniu również awansował do stopnia Flight Lieutnant, dowódcę eskadry i został odznaczony Distinguished Flying Cross. Zimą 616. Dywizjon wycofano z pierwszej linii na odpoczynek. Po powrocie do działań nad północną Francją i zestrzeleniu siódmego samolotu nieprzyjaciela, w czerwcu 1942 r. Johnsona awansowano do stopnia Squadron Leadera, wyznaczając jednocześnie na dowódcę 610. Dywizjonu Myśliwskiego County of Chester.

Prowadząc County of Chester, James Johnson dał się poznać jako zwolennik taktyki czterech palców, łamiąc narzucany przez dowódcę skrzydła szyk. Dzięki temu, zwłaszcza podczas lotów w górnej osłonie formacji, 610. Dywizjon osiągał sukcesy. Oprócz tego, wyróżniał się Johnson celnością, zwłaszcza przy strzelaniu z wyprzedzeniem – tutaj bezcenne okazało się wyniesione z młodości doświadczenie łowieckie. 19 Sierpnia 1942 r., podczas operacji Jubilee, Squadron Leader James Johnson zestrzelił swojego pierwszego Focke Wulfa Fw 190. Krótko później, bo we wrześniu, dywizjon przeniesiono na operacyjny odpoczynek do Szkocji.

W marcu 1943 r. Johnsona awansowano do stopnia Wing Commandera, powierzając mu dowodzenie 144. Skrzydłem Myśliwskim z Kenley, złożonym z Kanadyjczyków, latającym na Supermarine Spitfire Mk IX. Dowodząc skrzydłem, latał Johnnie na misje eskortujące bombowce amerykańskiej 8. Armii Lotniczej, podczas których jego konto zestrzeleń wzrosło do końca czerwca do piętnastu strąconych maszyn wroga. We wrześniu tego roku, odznaczony już Distinguished Flying Cross and Bar oraz Distinguished Service Order and Bar, Wing Commander Johnson został przesunięty z pierwszej linii na odpoczynek z 21. zwycięstwami potwierdzonymi.

Johnnie powrócił do lotów bojowych w marcu 1944 r., obejmując ponownie 144. Skrzydło Myśliwskie Royal Canadian Air Force, włączone już do 2. Lotnictwa Taktycznego. Kanadyjczycy uwielbiali latać z Anglikiem, w tym czasie już jednym z tuzów Fighter Command. Sam dowodzący nimi z zimną krwią oraz nieprzeciętnymi umiejętnościami przywódczymi prowadził skrzydło w najbardziej intensywnych zmaganiach ofensywy powietrznej nad Europą, zwłaszcza w okresie alianckiego lądowania w Normandii. W połowie czerwca zresztą powiększył swoje konto do 25. strąconych samolotów Luftwaffe.

W lipcu 1944 r., dywizjony oraz skrzydła kanadyjskie przeformowano, mianując Johnniego Johnsona dowódcą 127. Skrzydła Myśliwskiego RCAF. On natomiast systematycznie powiększał swój dorobek, ostatnie zestrzelenie w czasie wojny zaliczył strącając 27 września nad Nijmegen Messerschmitta Bf 109. W kolejnych miesiącach coraz trudniej było napotkać przeciwnika w powietrzu, nie mniej Spitfire`y Johnsona bez problemu znajdywały cele na ziemi. 28 Marca 1945 r. Johnson awansowany został do stopnia Group Captaina, obejmując 125. Skrzydło Myśliwskie

Po zakończeniu działań wojennych James Johnson dowodził 124. Skrzydłem Myśliwskim, 2. Lotnictwem Taktycznym w okupowanych Niemczech a następnie wykładał w szkole sztabowej RCAF w Toronto. Wziął udział w wojnie koreańskiej w ramach United States Air Force, za co odznaczono go Air Medal i Legion of Merit. Podczas tego konfliktu, w latach 1950-51, latał na odrzutowych F-86 Sabre i F-80 Shooting Star. Po powrocie z Korei pełnił różne funkcje dowódcze w RAF, z dowodzeniem siłami RAF na Bliskim Wschodzie włącznie. W 1966 roku, kiedy odchodził z lotnictwa, nosił stopień Air Vice Marshal, a sześć lat wcześniej odznaczony został zaszczytnymi: Commander of the Order of the British Empire i Companion in The Most Honourable Order of the Bath.

Ogółem w czasie II wojny światowej Johnnie Johnson zestrzelił na pewno 34 samoloty niemieckie, 3 prawdopodobnie, 7 zespołowo, 10 uszkodził. Wszystkie z nich to jednosilnikowe myśliwce. Sam nigdy nie został zestrzelony. Został nie tylko najskuteczniejszym pilotem Spitfire`a, ale również tym pilotem alianckim, który strącił najwięcej maszyn Luftwaffe nad teatrem działań wojennych w północno zachodniej Europie.

James Johnson zmarł na raka 30 stycznia 2001 roku.

Jednostki, w których służył James Johnson:

  • 144. Skrzydło Myśliwskie RCAF
  • 127. Skrzydło Myśliwskie RCAF
  • 125. Skrzydło Myśliwskie RAF
  • 124. Skrzydło Myśliwskie RAF
  • 2. Lotnictwo Taktyczne RAF

Bibliografia:
Alfred Price, Late Marque Spitfire Aces 1942-45, Oxford 1995.
Mike Spick, Asy myśliwskie Aliantów, Warszawa 2006.
Andrew Thomas, Griffon Spitfire Aces, Oxford 2008.

Zdjęcie: Dilip Sakar, Aces of Aces: The War Time Story of Johnnie Johnson. s. 280, via Wikimedia Commons.

Michał Różyński