Dla przykładu na:
– Uniwersytecie Jagiellońskim w roku akademickim (r. a.) 1918/1919 prof. Jan Ptaśnik ((Jan Ptaśnik (ur. 15 stycznia 1876 r. we wsi Mikluszowice koło Bochni na terenie Małopolski, zm. 22 lutego 1930 we Lwowie) – Wywodził się z średniozamożnej galicyjskiej rodziny chłopskiej. Profesor tytularny z 1910 r. i profesor nadzwyczajny historii kultury od 1919 r. Po utworzeniu katedry historii kultury na UJ miał objąć jej kierownictwo, ale zrezygnował. Przeniósł się na Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie i tam 2 grudnia 1919 r. uzyskał nominację na profesora zwyczajnego historii średniowiecznej powszechnej i nauk pomocniczych historii. W r. 1920 objął kierownictwo katedry związanej z jego nominacją profesorską na UJK we Lwowie. W latach 1923–1930 pełnił funkcję redaktora „Kwartalnika Historycznego”. Napisał kilkadziesiąt prac dotyczących historii kultury. Z zakresu kultury mieszczan możemy wymienić: Miasta w Polsce, Miasta i mieszczaństwo w dawnej Polsce. Z pośród prac obejmujących zagadnienie wpływów włoskiej kultury na Polskę zaliczamy: Z dziejów włoskiego Krakowa, Włoski Kraków za Kazimierza Wielkiego i Władysława Jagiełły, Kultura włoska w Polsce wieków średnich; Zob.: M. Wierzbicka, Ptaśnik Jan, w: Słownik historyków polskich, Warszawa 1994, s. 433; J. Maternicki, Polskie środowisko historyczne w latach 1900–1918, „Przegląd Humanistyczny”, R. XXIV, 1980, nr 4, s. 21; Ł. Charewiczowa, Jan Ptaśnik ( 1876–1930), „Przegląd Humanistyczny”, R. V, 1930, z 2, s. 247; A. K. Banach, Jan Ptaśnik 1876–1930, w: Uniwersytet Jagielloński. Złota księga wydziału historycznego, red. J. Dybiec, Kraków 2000, s. 219–220; K. Tyszkowski, Polskie Towarzystwo Historyczne 1925 – 1936, „Kwartalnik Historyczny”, R. LI, 1937, s. 128 – 136; J. Maternicki, Miejsce i rola „Kwartalnika Historycznego” w dziejach historiografii polskiej, „Kwartalnik Historyczny”, R. XXXII, 1988, nr 1, s. 3; J. Ptaśnik, W sprawie kilku postulatów w polskiej historii kultury, w: Historycy o historii 1918 – 1939, red. M. H., Serejski, Warszawa 1966, s. 336; S. Łempicki, K. Hartleb, Historia kultury, „Kwartalnik Historyczny”, R. LI, 1937, z 1–2, s. 442; A. F. Grabski, Zarys historii historiografii polskiej, Poznań 2000, s. 182; J. Maternicki, Historiografia polska w latach 1900 – 1918, w: Historia nauki Polskiej, t. 4, cz. 3, red. B. Suchodolski, Wrocław – Warszawa 1987, s. 640.)) prowadził wykłady z Historii Kultury Odrodzenia w Polsce – trzy godziny tygodniowo i Historii Kultury w Polsce – czasy Kazimierza Wielkiego jedną godzinę w tygodniu (( Za: H. Wójcik – Łagan, Op. cit., s. 36.));
– Uniwersytecie Warszawskim w r. a. 1933/1934 wykłady z historii i kultury Celtów zachodnich ((Tamże, s. 57.)) proponował studentom historii prof. Stefan Czarnowski ((Stefan Czarnowski (ur. 1 IX 1879 r. w Korczewie koło Płońska, zm. 29 XII 1937 w Warszawie) – wywodził się z bogatej familii ziemiańskiej. Z wykształcenia socjolog, oraz historyk kultury. Swoje zainteresowania skupiał na kulturze celtyckiej, oraz ogólnej teorii historii kultury. Starał się przedstawić uwarunkowania wpływające na przekształcenia kulturowe od początku cywilizacji greckiej do pierwszych lat dwudziestego wieku; Zob.: M. Barański, Czarnowski Stefan, w: Słownik historyków…, s. 92; M. Bogucka, Kultura naród, trwanie. Dzieje kultury polskiej od zarania do 1989 roku, Warszawa 2008, s. 423; M. Małowist, Stefan Czarnowski (1879 – 1937), w: Historycy warszawscy ostatnich dwóch stuleci, red. A Gieysztor, J. Maternicki, H. Samsonowicz, Warszawa 1986, s. 231–236.));
– Uniwersytecie Jana Kazimierza profesor Stanisław Łempicki ((Stanisław Łempicki ( ur. 25 V 1886 r. w Kamionce Strumiłowej koło Lwowa, zm. 2 XII 1947 w Krakowie) – Wywodził się z rodziny inteligenckiej. Na Uniwersytecie Lwowskim uzyskał doktorat i habilitację. Interesował się takimi dziedzinami historycznymi jak: historia oświaty i wychowania, historia literatury, historia kultury. W 1924 r. dostał propozycję z USB w Wilnie dotyczącą objęcia katedry historii kultury po zmarłym profesorze Ludwiku Janowskim, ale odmówił. Pozostał we Lwowie i został kierownikiem utworzonej w 1924 r. Katedry Historii Oświaty i szkolnictwa; Zob.: J. Ramotowski, Łempicki Stanisław, w: Słownik historyków…, s. 312.)) prowadził wykłady poświęcone m.in. Dworowi królewskiemu jako ośrodka kulturowego w dawnej Polsce (od Jagiellonów do upadku Rzeczypospolitej), Kulturze duchowej ziem południowo–wschodnich Polski ((J. Maternicki, Historia i historycy. Studia i szkice historiograficzne, Rzeszów 2005, s. 119–122.));
– Uniwersytecie Stefana Batorego w r. a. 1919/1920 zajęcia z Dziejów kultury polskiej prowadził ((Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie, Program wykładów i skład Uniwersytetu w półroczu zimowym r. a. 1919/1920, Wilno 1919, s. 6; USB, Spis wykładów w półroczu letnim r. a. 1919/20, Wilno 1920, s. 1; USB, Spis wykładów i skład Uniwersytetu w r. a. 1920/1921, Wilno brw, s. 19; Spis wykładów i skład Uniwersytetu w r. a. 1921/1922, Wilno brw, s. 4; K. Kolbuszewski, J. Oko, Wydział Humanistyczny U. S. B. w latach 1919–1929, w: Księga Pamiątkowa ku uczczeniu CCCL rocznicy…, t. 2, s. 159–166.)) profesor Ludwik Janowski ((Ludwik Janowski (ur. 7 sierpnia 1878 r. w Mławie, zm. 18 listopada 1921 r. w Wilnie) – historyk kultury i oświaty. Absolwent UJ. Od 1919 r. profesor w USB; Zob.: M. Janowski, Janowski Ludwik, w: Słownik historyków…, s. 200.));
– Uniwersytecie Poznańskim Podstawy kulturalne rozwoju Europy zachodniej w wiekach średnich przez jeden r. a. 1933/34 ((Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1933/34, Poznań 1935, s. 151–170.)) poprowadził Kazimierz Tymieniecki ((Kazimierz Tymieniecki (ur. 19 grudnia 1887 r. w Kielcach, zm. w Poznaniu 13 października 1968 r.) – Z wykształcenia i zainteresowania był historykiem średniowiecza. Historię studiował na UJ, gdzie w 1912 r. uzyskał doktorat. Wykładał na UW, WWP, oraz UP. W UP w 1921 r. został prof. zw. i kierował tam katedrą historii średniowiecza z przerwą w czasie II wojny światowej do 1960 r. Podczas wojny wykładał na tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich, oraz na tajnych kompletach UW. Do zbioru jego prac zaliczamy: Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich, Ludność wiejska w krajach połabskich i pomorskich, Społeczeństwo Słowian lechickich (Ród i plemię), Ziemie polskie w starożytności, Zarys dziejów historiografii polskiej; Zob.: A. Gąsiorowski, Tymieniecki Kazimierz, w: Słownik historyków…, s. 533–534.)). Największe zasługi dla rozwoju badań naukowych nad dziejami kultury miały Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet Jana Kazimierza. Fachowo wykształcona kadra uczestniczyła w organizacji nowych ośrodków akademickich. W 1919 r. na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego po raz pierwszy w Polsce utworzono katedrę Historii Kultury, której kierownikiem został prof. Jan Ptaśnik ((H. Barycz, Historia kultury, nauki, oświaty i wychowania w Uniwersytecie Jagiellońskim, w: Studia z dziejów Wydziału Filozoficzno–Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. S., Mikucki, Kraków 1967, s. 186; H. Wójcik–Łagan, Op. cit., s. 36.)).
Promowanie tematów kultury odbywało się także poprzez prace doktorskie i rozprawy habilitacyjne. Na łamach „Kwartalnika Historycznego” własne metody badawcze i odkrycia na polu nauki w dziedzinie historii kultury przedstawiali: Jan Ptaśnik, Kazimierz Hartleb ((Kazimierz Hartleb ( ur. 6 VII 1886 r. w Zimnej Wodzie koło Lwowa, zm. 21 XI 1951 r. w Toruniu) – Jego główne zainteresowania badawcze ukierunkowane były na historię kultury polskiej okresu odrodzenia. Absolwent Uniwersytetu Lwowskiego. Tam też uzyskał doktorat w 1909 r. i habilitację w 1920 r. Kierował seminarium kultury UJK w latach 1920–1931. Od 1929 r. uzyskał profesurę tytularną; Zob.: A. Biernat, Hartleb Kazimierz, w: Słownik historyków…, s. 177–178; H. Wójcik–Łagan, Op. cit., s. 77.)), Stanisław Kot ((Stanisław Kot ( ur. 22 października 1885 r. we wsi Ruda w Ropczyckiem, zm. 26 grudnia 1975 r. w Londynie) – podobnie jak prof. Ptaśnik wywodził się z rodziny chłopskiej. W 1904 r. rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym UJK we Lwowie. Studiował na UJK we Lwowie w latach 1904 – 1909. Dwa lata po wojnie 21 lutego 1920 r. uzyskał habilitację na UJ na podstawie pracy zatytułowanej Andrzej Frycz Modrzewski. Studium z dziejów kultury polskiej wieku XVI. 4 maja 1920 r. został nadzwyczajnym profesorem historii kultury umysłowej polskiej w UJ. Po czterech latach pracy w 1924 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Na polu badawczym podobnie jak J. Ptaśnik skupiał uwagę na związkach kulturowych Polski z Europą. Poświęcił temu zagadnieniu m.in. takie prace jak: U źródeł polskiej myśli krytycznej XVI wieku. Polacy w Bazylei za czasów Zygmunta Augusta, Rzeczpospolita polska w literaturze politycznej Zachodu, Ideologia polityczna i społeczna Braci Polskich, Jego zainteresowanie naukowe dotyczyły również szkolnictwa, obyczajów i wychowania w Polsce, oraz ruchu reformacyjnego w szesnastym i siedemnastym stuleciu; Zob.: J. Dutkiewicz, K. Śreniowska, Zarys historii historiografii Polskiej, cz. 3: (1900–1939), Łódź 1959, s. 185–186; J. Kolbuszewska, Mutacja modernistyczna w historiografii Polskiej.(Przełom XIX i XX wieku), Łódź 2005, s. 207; H. Winnicka, M. Prośnicka–Jackl, Kot Stanisław, w: Słownik historyków…, s. 253.)), Stanisław Łempicki, Aleksander Brückner ((Aleksander Brückner (ur. w Tarnopolu 29 stycznia 1856 r., zm. w Berlinie 24 maja 1939 r.) – Z wykształcenia był historykiem literatury, języka, kultury polskiej, oraz slawistą. Studiował slawistykę we Lwowie, Lipsku Wiedniu i Berlinie. Doktorat uzyskał w 1876 r. a dwa lata później habilitację. Odkrył i wydał najstarsze zabytki piśmiennictwa polskiego, spośród których możemy wymienić: Kazania świętokrzyskie; Rozmyślania przemyskie. W swoich dziełach naukowych przedstawiał wpływ kultury polskiej na sąsiadujące z nią kraje. Jako autor 1500 publikacji napisał m. in. takie prace jak: Dzieje literatury polskiej w zarysie t. 1–2; Dzieje języka polskiego; Dzieje kultury polskiej t. 1–4; Encyklopedia staropolska t. 1–2. Pisał prace przeznaczone do szerokiego kręgu odbiorców; Zob.: S. Chankowski, Brückner Aleksander, w: Słownik historyków…, s. 61; Wł. T. Wisłocki, Bibliografia prac Aleksandra Brücknera, w: Studia Staropolskie. Księga ku czci Aleksandra Brücknera, Kraków 1928, s. 683–784.)).
