Haber-Włyński Adam

Adam Haber-Włyński (1883-1921), instruktor pilotażu, pilot-oblatywacz.

Urodził się we wsi Hołdowiec na ziemi kieleckiej w 1883 roku. Ukończył szkoły pilotażu we Francji: Blériota w Pau oraz Farmana w Mourmelon (obie w 1910 roku otrzymując dyplom pilota lotniczego wydawany w tym czasie wyłącznie przez Aeroklub Francji) oraz szkołę wyższego pilotażu Rolanda Garrosa w Villa-Coublay pod Paryżem. We Francji znany był pod pseudonimem Le diable. Tuż przed pierwszą wojną światową wrócił do Imperium Rosyjskiego, gdzie zajmował się szkoleniem pilotów (w sumie wykształcił ich około 300) oraz oblatywaniem samolotów w moskiewskiej firmie Duks. Został wyróżniony srebrną odznaką za zasługi dla lotnictwa rosyjskiego. W połowie marca 1919 roku Adam Haber-Włyński przybył do Wielkopolski, gdzie otrzymał stanowisko starszego instruktora w Szkole Lotniczej w Ławicy. Tę samą funkcję Haber-Włyński pełnił w Wyższej Szkole Pilotów w Ławicy, która powstała ze scalenia Szkoły Lotniczej i Francuskiej Szkoły Transformacji. W trakcie pobytu w Wielkopolsce szczególnie upodobał sobie samolot myśliwski Fokker D.VII z wymalowaną na burcie laleczką Bi-Ba-Bo. W marcu 1920 roku rozpoczął pracę w charakterze oblatywacza dla Polskiej Wojskowej Misji Zakupów we Francji. Po trzech miesiącach powrócił do Polski. W dalszym ciągu pracował dla Departamentu III Żeglugi Powietrznej. Był instruktorem i oblatywaczem samolotów. 21 lipca 1921 roku zginął w Lublinie w katastrofie myśliwca Ansaldo A.1 Balilla wyprodukowanego w Zakładach Mechanicznych E. Plage i T. Laśkiewicz. Oficjalną przyczyną wypadku była nadmierna brawura pilota.

Adam Haber-Włyński to jeden z najsłynniejszych polskich lotników. Nie walczył na froncie, lecz w inny sposób pracował na korzyść najpierw armii rosyjskiej, a później Wojska Polskiego. Haber-Włyński był wybitnym instruktorem i oblatywaczem. Należał do elitarnej grupy lotników, którzy otrzymali dyplom pilota jeszcze przed wybuchem pierwszej wojny światowej. Był świetnym akrobatą powietrznym. Jego ulubioną figurą akrobacyjną był korkociąg płaski. W swojej karierze przeszedł kilka wypadków lotniczych, ostatni zakończył się śmiercią pilota.

Lista stanowisk, które pełnił Adam Haber-Włyński

• Moskiewska Szkoła Lotnicza – instruktor (Rosja);

• Fabryka Duks – oblatywacz (Rosja);

• Szkoła Lotnicza w Ławicy – instruktor;

• Wyższa Szkoła Pilotów w Ławicy – instruktor;

• Polska Wojskowa Misja Zakupów we Francji – oblatywacz;

• Zakłady Mechaniczne E. Plage i T. Laśkiewicz – oblatywacz.

Bibliografia
Arct Bohdan, Poczet wielkich lotników, Warszawa 1966.
Goworek Tomasz, Pierwsze samoloty myśliwskie lotnictwa polskiego, Warszawa 1991.
Kędzierski Janusz, Adam Haber-Włyński, [w:] Skrzydlata Polska, r. 1962, Nr 34-35, s. 10.
Konieczny Jerzy R., Zaranie polskiego lotnictwa, Warszawa 1961.
Kopański Tomasz J., Fokker DVII Bi-Ba-Bo, [w:] Lotnictwo z Szachownicą, r. 2002, nr 1, ss. 24-25.
Z życia lotnika. Adam Haber-Włyński, [w:] Polska Flota Napowietrzna, r. 1919, nr 1, s. 30.
Zarzycki Andrzej, Na Podniebnych Szlakach. Port Lotniczy Poznań-Ławica, Poznań-Ławica 2001.

Źródło fotografii: Polska Lotnicza, Warszawa 1937, s. 8.

Mariusz Niestrawski