Poniatowski Jerzy

Jerzy Poniatowski (1913-1940) Podporucznik WP

2 maja 1913 r. w Warszawie urodził się Jerzy Poniatowski. Po ukończeniu gimnazjum o profilu matematyczno-przyrodniczym i zdaniu matury rozpoczął naukę na wydziale mechanicznym Politechniki Warszawskiej. Po roku zrezygnował z nauki. We wrześniu 1934 r. rozpoczął kurs unitarny dla podchorążych, po ukończeniu którego 3 stycznia 1935 r. trafił do Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Dęblinie. Szkolenie trwało dziewięć miesięcy i zakończyło się 14 września. Został przydzielony mobilizacyjnie do 1 Pułku Lotniczego w Warszawie, gdzie raz został wezwany na 10-dniowe szkolenie rezerwistów. 1 stycznia 1937 r. był promowany do stopnia podporucznika rezerwy. Wkrótce zmieniono mu przydział mobilizacyjny do 5 PL w Lidzie, gdzie latem 1937 r. wziął udział w kolejnych ćwiczeniach rezerwistów.
W cywilu Poniatowski został instruktorem spadochronowym, czynił też starania o przyjęcie do PLL LOT w charakterze pilota. Tam też miał przydział we wrześniu 1939 r. Granicę Polski przekroczył 13 września na rozkaz dyrekcji LOT. Przez Rumunię, Jugosławię i Grecję dotarł na pokładzie statku „Attiki” do Marsylii.
W grudniu 1939 r. został zmobilizowany i odszedł z PLL LOT do odradzającego się we Francji lotnictwa wojskowego. W czasie szkolenia miał okazję po raz pierwszy wziąć udział w powietrznej walce – 1 czerwca 1940 r. w okolicy Lyonu, gdzie znajdowało się centrum Polskich Sił Powietrznych, dwukrotnie pojawiły się bombowce Luftwaffe. Przeciw nim wystartowali Polacy pod dowództwem por. Aleksandra Gabszewicza i zgłosili zestrzelenie trzech samolotów przy stracie jednego poległego pilota. Ppor. Poniatowski nie rościł sobie pretensji do tych zwycięstw. W tym samym dniu do Lyonu dotarł rozkaz o utworzeniu dwóch grup polskich lotników mających uzupełnić jednostki frontowe. Na czele sześciu pilotów udających się do GC III/10 stanął por. Gabszewicz, natomiast liczący tyle samo Polaków patrol pod dowództwem mjr. dypl. Eugeniusza Wyrwickiego trafił do GC II/10. Ppor. Poniatowski znalazł się w tej drugiej jednostce.
GC II/10 była wyposażona w Blochy 152 i stacjonowała w Bernay, gdzie Polacy dotarli 3 czerwca. Cztery dni później jednostka otrzymała zadanie osłony wyładunku własnych wojsk w rejonie Le Tréport – Neufchâtel. Lot odbywał się około godz. 5 rano i wykonało go 10 pilotów, w tym czterech Polaków. Nad wyznaczonym rejonem lotnicy zostali zaatakowani przez Messerschmitty 109. Już w pierwszym starciu trafiony został samolot mjr. Wyrwickiego, który lądował przymusowo. Rannego Polaka przewieziono do szpitala, gdzie zmarł około godz. 9. Niemieckie myśliwce rozbiły francuską formację i unikający niemieckich ataków ppor. Poniatowski skierował się na północny wschód. W wyniku walki został śmiertelnie ranny i rozbił Blocha w pobliżu drogi biegnącej na Fontaine-le-Sec. Co ciekawe – Bloch Poniatowskiego dotrwał w tym miejscu aż do 1943 r. Wtedy to Niemcy rozpoczęli budowę wyrzutni V 1 na francuskim wybrzeżu, co przyciągnęło alianckie bombowce. Okazało się, że wrak Blocha stanowi idealny punkt orientacyjny dla załóg bombowców, więc niemieccy żołnierze porąbali go na kawałki i wrzucili do pobliskich lejów po bombach. W opisanej walce zginął jeszcze trzeci z Polaków – ppor. Hieronim Dudwał.
Ppor. rez. pil. Jerzy Poniatowski został pochowany na cm. w Aubérive.

dr Grzegorz Śliżewski

Bibliografia

Źródła archiwalne

Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego, Londyn

Poniatowski J., Zeszyt Ewidencyjny, LOT.A.IV.1/39c.

Literatura

Belcarz B., Polskie lotnictwo we Francji, Sandomierz 2002.
Śliżewski G., Gorzka słodycz Francji. Polscy piloci myśliwscy wiosny 1940, Warszawa 2010.

Zdjęcie via Autor