Karczewski Wiktor

Wiktor Karczewski (1895-1923), kapitan obserwator Wojska Polskiego.

Urodził się 17 listopada 1895 roku w Chełmcach koło Strzelna. Był absolwentem gimnazjum w Inowrocławiu i szkoły rolniczej w Szamotułach. 16 czerwca 1915 roku otrzymał powołanie do armii niemieckiej. Wcielono go do II. batalionu saperów w Szczecinie. 15 listopada został wysłany na front niemiecko-francuski, gdzie wszedł w skład 248. kompanii saperów. W latach 1917-1918 przeszedł kursy na obserwatora w: Hable, Toruniu (Thorn), Alt-Anz i Asch. Od 5 stycznia 1919 roku służył w Wojsku Polskim. 17 lutego w stopniu sierżanta obserwatora włączono go do świeżo sformowanej 1. wielkopolskiej eskadry lotniczej. Wraz z eskadrą uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej o Galicję Wschodnią. W drugiej połowie roku walczył na Froncie Litewsko-Białoruskim w wojnie polsko-bolszewickiej. 27 września, już w stopniu podporucznika, został zestrzelony w pobliżu żołnierzy Armii Czerwonych. Ostrzeliwując się z karabinu maszynowego obserwatora zdołał przedostać się do własnych linii. Następnie wraz z patrolem piechoty przebił się do samolotu, z którego wymontował silnik. 15 grudnia ponownie został zestrzelony ponad terenem opanowanym przez bolszewików (ok. 20 km od Żłobina). Powracając do eskadry odmroził sobie palce u nóg. Palce trzeba było później amputować. Po wojnie polsko-bolszewickiej został zweryfikowany w stopniu kapitana i przydzielony do 3. Pułku Lotniczego w Poznaniu. 14 czerwca 1923 roku otrzymał funkcję wykładowcy w Szkole Obserwatorów i Strzelców Lotniczych w Toruniu. Zginął 6 października 1923 roku nad Zatoką Pucką lecąc wraz z por. pil. Ludwikiem Patalasem wodnosamolotem Nieuport Macchi M-9 ze składu Morskiego Dywizjonu Lotniczego.
Wiktor Karczewski był weteranem lotnictwa niemieckiego, w polskich siłach powietrznych reprezentował więc stosunkowo nieliczną grupę lotników. Zdołał się przeszkolić na niemieckich kursach, trudno jednak stwierdzić, czy w czasie pierwszej wojny światowej walczył w powietrzu. W niepodległej Polsce został przydzielony do 1. wielkopolskiej eskadry lotniczej. Brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej. Odznaczył się szczególnie w drugiej połowie 1919 roku, w warunkach ustabilizowanego frontu, gdy głównymi zadaniami polskiego lotnictwa było dalekie rozpoznanie i atakowanie ważniejszych węzłów komunikacyjnych. Po zakończonej wojnie Karczewski pozostał w lotnictwie. Jako doświadczony obserwator został wykładowcą w Szkole Obserwatorów i Strzelców Płatowcowych. Jako jeden z wielu polskich lotników zginął w falach Bałtyku z powodu fatalnego stanu technicznego polskiego lotnictwa morskiego.

Dodatki
Odznaczenia
– Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (nr 3020);
– Krzyż Walecznych;
– Polowa Odznaka Obserwatora (pośmiertnie).
Awanse
– Sierżant (przed 1918);
– Podporucznik (1919);
– Kapitan (zweryfikowany 1921).
Jednostki, w których Wiktor Karczewski służył i stanowiska, które pełnił
– 2. batalion saperów (Cesarstwo Niemieckie);
– 248. kompania saperów (Cesarstwo Niemieckie);
– 1. wielkopolska eskadra lotnicza;
– 3. Pułk Lotniczy;
– Szkoła Obserwatorów i Strzelców Lotniczych – wykładowca;
– Morski Dywizjon Lotniczy.

Bibliografia
Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa, Warszawa 1933.
Rocznik oficerski 1923, Warszawa 1923.
Zieliński Józef, Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari 1919-1920, Warszawa-Toruń 2005.

dr Mariusz Niestrawski

Zdjęcie: „Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa”, pod red. M. Romeyko, Warszawa 1933, s. 330. via Autor