Rudnicki Franciszek

Franciszek Rudnicki (1894-1952), pułkownik pilot inżynier Wojska Polskiego.

Urodził się 21 października 1894 roku w miejscowości Zabara na Wołyniu. Lata 1915-1917 spędził w rosyjskiej artylerii. Z ogarniętej wojną domową Rosji przedostał się nad Sekwanę, gdzie wstąpił do Armii Polskiej we Francji. Od sierpnia 1918 do marca 1919 roku pracował w zakładach lotniczych Farmana. W kwietniu 1919 roku rozpoczął kurs pilotażu, który zakończył po sześciu miesiącach. W listopadzie został włączony w skład eskadry 39. BR (39. eskadry Bréguetów, późniejszej 16. eskadry wywiadowczej). W jednostce pozostał do sierpnia 1920 roku biorąc udział w wyprawie kijowskiej i późniejszym odwrocie. Na początku sierpnia ppor. pil. Franciszek Rudnicki został tymczasowym dowódcą eskadry. 12 sierpnia wykonując lot bojowy został ciężko ranny. Hospitalizacja trwała cztery miesiące. W lipcu 1921 roku powrócił do 16. eskadry wywiadowczej wchodzącej w skład 1. Pułku Lotniczego. W jednostce pozostał siedem miesięcy. Od lipca 1923 do maja 1924 roku w stopniu kapitana pilota dowodził 12. eskadrą wywiadowczą, podobnie jak 16. eskadra wchodzącą w skład I. dywizjonu wywiadowczego 1. Pułku Lotniczego. W latach 1924-1925, już jako major (starszeństwo 15 sierpnia 1924) był komendantem Szkoły Mechaników w Bydgoszczy. Następnie studiował na Ecole Superieure d`Aeronautique w Paryżu. Kończąc szkołę w 1927 roku uzyskał dyplom inżyniera lotnictwa. Później był komendantem Centralnej Szkoły Mechaników Lotniczych w Bydgoszczy. W 1929 roku dowodzoną przez niego placówkę (przemianowaną na Szkołę Mechaników Lotniczych) włączono do Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa. W 1935 roku Franciszka Rudnickiego postawiono na czele Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa w Bydgoszczy. Po dwóch latach został kierownikiem Instytutu Technicznego Lotnictwa. Swoją funkcję sprawował do 1939 roku. Po klęsce wrześniowej ewakuował się na zachód. Lata 1941-1942 spędził w Royal Air Force. Od 1942 do 1944 roku był komendantem Polskiej Szkoły Technicznej w Halton. Przez następne dwa lata pełnił analogiczne stanowisko w Lotniczej Szkole Technicznej RAF w Locking. Po zakończeniu drugiej wojny światowej pozostał w Wielkiej Brytanii. Zmarł na emigracji 2 maja 1952 roku.
Franciszek Rudnicki był specjalistą od szkolenia personelu technicznego. Kilkanaście lat pełnił funkcję komendanta różnych szkół mechaników (tak w Polsce jak i na emigracji w Wielkiej Brytanii). Zdobyty w 1927 roku dyplom inżyniera lotnictwa odzwierciedlał jego predyspozycje na tym polu. Nie znaczy to jednak, że jego działalność ograniczał się tylko do szkolenia personelu pomocniczego. Był bohaterem wojny polsko-bolszewickiej, o czym świadczy Virtuti Militari V klasy (nadany po locie szturmowym, w wyniku którego Rudnicki został ciężko ranny, jego obserwator zginął, a mechanicy naliczyli w samolocie 60 przestrzelin) oraz Krzyż Walecznych. W pierwszych latach powojennych Rudnicki służył w linii, dowodząc między innymi 12. eskadrą wywiadowczą. Koniec dwudziestolecia międzywojennego spędził natomiast na czele Instytutu Technicznego Lotnictwa. Najwięcej czasu spędził jednak w szkołach mechaników. Rolę tę pełnił także na emigracji w czasie drugiej wojny światowej. Warto zwrócić uwagę, że kariera Franciszka Rudnickiego rozwijała się bardzo szybko do połowy lat dwudziestych (do uzyskania stopnia majora), później natomiast dość znacząco zwolniła.

Dodatki
Odznaczenia
– Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (nr 8091);
– Krzyż Walecznych;
– Złoty Krzyż Zasługi;
– Medal Niepodległości;
– Polowa Odznaka Pilota (nr 21).
Jednostki, w których Franciszek Rudnicki służył i stanowiska, które pełnił
– Zakłady lotnicze Farmana;
– Eskadra BR 39. (późniejsza 16. eskadra wywiadowcza) – tymczasowy dowódca;
– 12. eskadra wywiadowcza – dowódca;
– Szkoła Mechaników w Bydgoszczy – komendant;
– Centralna Szkoła Mechaników Lotniczych w Bydgoszczy – komendant;
– Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa w Bydgoszczy – komendant;
– Instytut Techniczny Lotnictwa;
– Polska Szkoła Techniczna w Halton;
– Lotnicza Szkoła Techniczna RAF w Locking.

Bibliografia
– Kopański Tomasz J., 16 (39-a) eskadra wywiadowcza 1919-1920, Warszawa 1994.
– Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa, pod red. M. Romeyko, Warszawa 1933.
– Pawlak Jerzy, Polskie eskadry w latach 1918-1939, Warszawa 1989.
– Rocznik oficerski 1923, Warszawa 1923.
– Rocznik oficerski 1924, Warszawa 1924.
– Rocznik oficerski 1928, Warszawa 1928.
– Rocznik oficerski 1932, Warszawa 1932.
– Wójcik Waldemar, Piloci z numerowaną „gapą”, [w:] „Gapa”, r. 2012, nr 3, s. 15-25.
– Wyszukiwarka poległych lotników, hasło: Rudnicki Franciszek, dostępny w internecie: http://niebieskaeskadra.pl/?control=8#, [dostęp: 15 listopada 2013 r., godz. 9:07].
– Z historii polskiego lotnictwa wojskowego 1918-1939, Warszawa 1978.
– Zieliński Józef, Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari 1919-1920, Warszawa-Toruń 2005.

Mariusz Niestrawski

Zdjęcie via Autor – „Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa”, pod red. M. Romeyko, Warszawa 1933.