Armia „Poznań” była jedną z siedmiu armii, które miały przeciwstawić się agresji niemieckiej w 1939 roku. Przewidziano dla niej zadanie obrony polskiej granicy zachodniej na osi Berlin-Warszawa. Ważnym zadaniem armii, której dowódcą był gen. dyw. Tadeusz Kutrzeba była osłona skrzydeł dwóch sąsiadów, czyli armii „Pomorze” oraz „Łódź”. W pierwszych dniach września 1939 roku armia Kutrzeby nie spotkała się z równie silnym przeciwnikiem, co inne polskie związki operacyjne, jednakże na skutek katastrofalnej sytuacji ogólnej musiała ona rozpocząć odwrót w stronę polskiej stolicy. Armia „Poznań” nie dotarła jednak w całości do Warszawy, lecz atakując nad górną Bzurą (wespół z Armią „Pomorze”) niemiecką 8. Armię, rozpoczęła największą bitwę kampanii polskiej 1939 roku. W bitwie tej strona polska musiała uznać wyższość armii niemieckiej. Polskie oddziały zostały okrążone i rozbite, tylko nielicznej części polskich żołnierzy udało się przebić do Warszawy.
W celu upamiętnienia bohaterstwa i poświęcenia polskich żołnierzy w 1974 roku na murze przeciwskarpy przy Estakadzie Zachodniej Fortu Winiary odsłonięta została pierwsza z tablic poświęconych jednostkom Armii „Poznań”. Osiem lat później otwarto Muzeum Armii „Poznań” (wówczas oddziału Muzeum Historii Ruchu Robotniczego im. Marcina Kasprzaka, aktualnie Wielkopolskiego Muzeum Walk Niepodległościowych). Mieści się ono w krytym korytarzu kazamatowym nazywanym dziś „Małą Śluzą” (w rzeczywistości jest to Estakada Zachodnia Fortu Winiary, która prowadziła do Małej Śluzy). Wejście do muzeum znajduje się naprzeciw muru, na którym dziś wisi 14 tablic pamiątkowych.
Wszystkie zdjęcia: Mariusz Niestrawski