Su-24

Su-24 swymi korzeniami sięga jeszcze roku 1961.

Po wprowadzeniu do służby samolotu Su-7B zdecydowano się opracować maszynę zdolną do atakowania małych celów naziemnych podczas każdych warunków pogodowych. Za projektowanie odpowiedzialne było OKB-794. Już w wyniku wstępnych prac ustalono, że samolot nie mógł być prostym rozwinięciem maszyny Su-7 i potrzeba było opracować zupełnie nową konstrukcję. Pierwsze projekty zakładały konstrukcję wyposażoną w dwa silniki R21F-300 oraz dwuosobową załogę z pilotem i oficerem nawigacyjnym/uzbrojenia siedzącym z tyłu. Do opracowania tego typu samolotu potrzebny był odpowiedni system odpowiedzialny za namierzanie celów i nawigację (AMS aiming and navigation system), który otrzymał nazwę kodową Puma. Przeciągające się prace nad Pumą spowodowały pewne opóźnienia w rozwoju projektu. W latach późniejszych w biurze badano inne możliwości i uwaga skupiła się na zupełnie nowym projekcie oznaczanym jako Su-15, który miało posiadać umiejętności STOL (short take of and landing) oraz możliwość długotrwałego lotu ponaddźwiękowego na niskim pułapie by móc penetrować przestrzeń powietrzną wroga. Wraz z pracami nad stacją radiolokacyjną umieszczoną w części nosowej, która uległa powiększeniu, powstała koncepcja umieszczenia załogi obok siebie. By wspomóc krótki start zdecydowano się przeprowadzić eksperymenty z 4 silnikami wspomagającymi RD36-35. W 1965 roku nadeszło oficjalne polecenie opracowania samolotu ze strony rządu co zaowocowało przemianowaniem nazwy projektu T-6. 2 lipca 1967 roku pierwszy prototyp maszyny T-6 wzniósł się w powietrze. W trakcie prób zastąpiono silniki R-27 standardowymi AL-21F. W wyniku prób zdecydowano się zaniechać dodatkowych silników, gdyż korzyści z ich użytkowania okazały się niewystarczające.  Chcąc poprawić parametry samolotu obniżone po rezygnacji z dodatkowych silników zdecydowano się na wprowadzenie skrzydeł o zmiennej geometrii. 17 stycznia 1970 roku doszło do pierwszego lotu nowego prototypu. Próby trwały aż 4 lata od 1970 do 1974 roku. Su-24 stał się pierwszym samolotem taktycznym zdolnym do operowania w dzień jak i w nocy w każdych warunkach pogodowych. Dzięki dwum stacjom Orion-A odpowiedzialnym za nawigowanie i atakowanie celów oraz systemowi Relyef odpowiedzialnemu za kontrole samolotu podczas lotów na niskich i bardzo niskich pułapach maszyna stał się groźną bronią w arsenale ZSRR. Produkcja seryjna ruszyła w 1971 roku, a pierwsza seryjna maszyna wzniosła się w powietrze 31 grudnia 1971 roku. Już w trakcie produkcji na początku lat 70 rozpoczęto opracowywanie udoskonalonych wersji wyposażonych m.in w system tankowania w powietrzu oraz nowocześniejsze uzbrojenie. Wprowadzone zmiany zaowocowały zmianą oznaczenia samolotu na Su-24M, który według ekspertów miał mieć poprawione możliwości w porównaniu z oryginałem 1,5 do 2 razy. Pierwsza seryjna maszyna Su-24M wzniosła się w powietrze 20 czerwca 1979 roku. Wersja eksportowa samolotu została oznaczona jako Su-24MK i została dostarczona do Algierii, Libii, Iranu, Iraku i Syrii. Różniła się od pierwowzoru awioniką i systemami uzbrojenia.

Podstawowe dane taktyczno-techniczne:
Max. masa startowa: 43755kg
Max. masa do lądownaia: 27900kg
Max. zapas paliwa w zw: 11100kg
Uzbrojenie n: 3000kg
Uzbrojenie max: 8000kg
Pułap: 11km
Prędkość max. na poziomie morza: 1315km/h
Promień operowania w trybie miezanym: 615km
Rozbieg: 1550m
Dobieg: 1100m
Długość: 24,5m
Rozpiętośc: 17,6m (10,3m)
Wysokość: 6,1m
Napęd: 2xAL-21FZA
Uzbrojenie:
1. Działko 23mm z zapasem 500 sztuk amunicji
2. Kierowane pociski powietrze-ziemia Kh-25ML
Kh-25MR (Kh-23M)
Kh-29L
Kh-29T
Kh-58E,
Kh-58E-01 (lit. A, A’, B, C)
Kh-31P (lit. A, A’, B, B’, C)
Kh-31A
Kh-59,
Kh-59ME
S-25LD
3. Kierowane pociski powietrz-powietrze: R-60MK (R-60), R-73E
4.Kierowane bomby: KAB-500KR, KAB-500L
5. Bomby lotnicze:
AB-100
AB-250 (M54)
AB-250 (M62)
AB-500M-54
ODAB-500PM
6. Bomby kasetowe
RBK-250
RBK-500
7. Bomby zapalające: S-24B
8. Niekierowane pociski: S-25-OFM
9. Zasobniki KMGU-2
10. Uzbrojenie w zasobniach: SPPU-6
11. Zewnetrze zbiorniki paliwa: PTB-2,000 (1,860 l),
PTB-3,000 (3,050 l)
12. Podwieszenia: 8

Źródło: sukhoi.org

Zdjęcia: sukhoi.org