F-16A/B, F-16C/D Fighting Falcon

F-16A/B / F-16C/D jest lekkim myśliwcem wielozadaniowym o dużej manewrowości.

Dzięki niezbyt wygórowanej cenie w swoich najnowszych odmianach stanowi ciekawa opcję dla krajów o podobnych możliwościach jak Polska. Pierwszy F-16A wzniósł się w powietrze w grudniu 1976 roku. Pierwszy operacyjny F-16 dostarczono do 388th Tactical Fighter Wing z bazy Hill w Utah. F-16B to dwumiejscowa wersja. By pomieścić stanowisko dla 2 członka załogi konieczne stało się zmniejszenie przedniego zbiornika paliwa oraz ograniczenie przedziału dla awioniki. Podczas szkoleń przednie stanowisko zajmuje kursant, natomiast na tylnym zasiada instruktor. Od 1981 roku do samolotu wprowadzono wiele zmian m.in. strukturalnych oraz w oprzyrządowaniu i architekturze systemów. W prowadzenie tych zmian zaowocowało powstanie wersji F-16C/D. Posiadają one najnowsze udoskonalenia kokpitu i awioniki. F-16 powstał jako projekt pilotowany przez konsorcjum złożone z USA oraz 4 państw NATO: Belgii, Danii, Holandii i Norwegii.

Wersje smaolotu F-16:

F-16 A/B

Block 1 – pierwsza seria produkcyjna
Block 5/10 – druga seria produkcyjna
Block 15 – wymiana radaru na radar AN/APG-66, zainstalowano nowocześniejszy system sterowania uzbrojeniem
Block 150C – odpowiednik Block 15 dla starszych maszyn

F-16C/D
Block 25 – w kabinie pojawiły się wyświetlacze katodowe, wersja z radarem AN/APG-68
Block 30 – samolot otrzymał silnik F100-PW-220, unowocześnione uzbrojenie i awionikę
Block 32 – wersja Block 30, ale z silnikiem F110-GE-100
Block 40/42 – „Night Falcon” – cyfrowy system sterowania kolejne unowocześnienie awioniki, radar AN/APG-68 (V), przystosowanie do przenoszenia systemu LANTIRN,
Block 50 – wymiana silnika na F110-GE-129, radar AN/APG-68 (V5), cyfrowy projektor obrazu terenu
Block 52 – wersja Block 50 z silnikiem F100-PW-229
Block 50D – wersja rozwojowa Block 50 przystosowana do przenoszenia pocisków przeciwradiolokacyjnych HARM,
Block 52D – wersja Block 52 z elemetami wyposażenia jak w Block 50D
Block 50+ – modernizacja Block 50, nowy radar, system lotu wg rzeźby terenu, przystosowanie do przenoszenia bomb JDAM

F-16 E/F
Block 60 – wbudowanie na stałe urządzenie LANTIRN i dodanie systemu APU do silnika
Block 60/62 – projekt zainstalowania awioniki z F-22

Polska zakupiła 48 samolotów F-16, w tym 36 jednomiejscowych 36 F-16C Block52+ i 12 dwumiejscowych F-16D Block52+.

Najistotniejsze elementy wyposażenia polskiego F-16:

• wielofunkcyjny radar AN/APG-68(V)9,
• zasobnik obserwacyjno – celowniczy AN/AAQ-33 SNIPER XR służący do wykrywania, identyfikacji, obserwacji celów naziemnych i powietrznych oraz naprowadzania uzbrojenia, kierowanego laserowo na cele naziemne,
• zasobniki rozpoznania obrazowego (DB-110) firmy Goodrich,
• hełmy zintegrowane z systemem celowania nahełmowego JHMCS,
• symulator misji, eskadrowe urządzenia treningowe, symulatory procedur naziemnych,
• zbiorniki konforemne,
• zintegrowany system walki radioelektronicznej AIDEWS, którego elementami są: odbiornik wykrywający, analizujący i wypracowujący na podstawie parametrów wykrytego promieniowania radiolokacyjnego sygnały zakłócające, nadajniki sygnałów zakłócających, wyrzutnik chaff i flar ALE-47

Uzbrojenie:

• naprowadzane radiolokacyjnie rakiety powietrze-powietrze średniego zasięgu AIM-120C-5 (AMRAAM),
• rakiety bliskiego zasięgu z głowicą samonaprowadzającą na podczerwień AIM-9X Super Sidewinder,
• rakiety kierowane na podczerwień IR powietrze-ziemia AGM-65G2 Maverick,
• bomby kierowane serii JDAM (Joint Direct Attack Munition) naprowadzane za pomocą systemu GPS, INS
• bomby Paveway II i III naprowadzane laserowo,
• zasobniki szybujące dużego zasięgu AGM-154C JSOW (Joint Standoff Weapon) – GPS, INS;
• bomby Mk82 (227 kg),
• bomby Mk84 (907 kg),
• pakiety instalacyjne do bomb Mk82 i Mk84 – do przekształcenia w bomby kierowane przez GPS i INS: GBU-31(V)1/B, GBU-38/B, JDAM
• pakiety instalacyjne do bomb Mk82 i Mk84 – do przekształcenia w bomby kierowane laserowo: GBU-12E/B i GBU-24 Paveway II i III,
• bomby szkolne BDU-33,
• działko M61A1 20 mm.

Łączna masa uzbrojenia podwieszanego może wynosić do 9942 kg

• Najważniejsze dane taktyczno – techniczne F-16 C/D Block 52+:
– długość: 15,03 metra,
– rozpiętość: 9,45 metra
– masa własna 8300 kg,
– masa maksymalna 21772 kg,
– masa uzbrojenia 9942 kg,
– prędkość maksymalna 2,2 Ma,
– prędkość wznoszenia 310 m/s,
– zasięg do przebazowania ze zbiornikami konforemnymi ok. 5000 km.,
– okres eksploatacji – 8 tys. godzin w powietrzu.
Napęd stanowi silnik firmy Pratt & Whitney F100-PW-229 o ciągu 129,4 kN z dopalaniem.

Na pylonie centralnym podkadłubowym możliwe jest przenoszenie zbiornika paliwa o pojemności 1135 litrów, na węzłach podskrzydłowych zbiorników o pojemności 1400 lub 2270 litrów.

• koszt programu: 3,523 mld dolarów.
• stacjonowanie: lotniska Krzesiny i Łask.

F-16 dla polskich Sił Powietrznych są najnowocześniejszą wersją tego samolotu w Europie. Bardziej zaawansowane są jedynie wersje przygotowane dla Zjednoczonych Emiratów Arabskich i Izraela.

Dane taktyczno-techniczne:

Podstawowa rola: Myśliwiec wielozadaniowy
Producent: Lockheed Martin Corp.
Napęd: F-16C/D: 1 Pratt and Whitney F100-PW-200/220/229 lub General Electric F110-GE-100/129
Ciąg: F-16C/D, 27,000 funtów
Rozpiętość: 32 stóþ, 8 cali (9.8 m)
Długość: 49 stóp, 5 cali (14.8 m)
Wysokość: 16 stóp (4.8 m)
Waga: 19,700 funtów bez paliwa (8,936 kg)
Max masa startowa: 37,500 funtów (16,875 kg)
Zapas paliwa: 7,000 funtów wewnątrz (3,175 kg); typowy zapas, 12,000 funtów z 2 zewnętrznymi zbiornikami (5443 kg)
Ładunek użyteczny: 2 bomby po 2,000 funtów , dwa AIM-9 and 1,040-galonów w zbiornikach zewnętrznych
Prędkość: 1,500 mph (Mach 2 na dużych pułapach)
Zasięg: ponad 2,002 mil do przebazowania (1,740 mil morskich)
Pułap: ponad 50,000 stóp (15 km)
Uzbrojenie: 1 M-61A1 20mm z zapasem 500 pocisków; 6 podwieszeń
Załoga: F-16C, 1; F-16D, 1 lub 2
Koszt: F-16A/B , $14.6 million (fiscal 98 constant dollars); F-16C/D,$18.8 million (fiscal 98 constant dollars)
Wstępna gotowość operacyjna: F-16A, January 1979; F-16C/D Block 25-32, 1981;
F-16C/D Block 40-42, 1989; and F-16C/D Block 50-52, 1994
W służbie USA: F-16C/D, 1,280

Zdjęci: 2SLT/Piotr Łysakowski
Na podstawie: USAF, Lockheed Martin i Siły Powietrzne