Jedną z flagowych serii renomowanego brytyjskiego wydawnictwa Osprey jest New Vanguard. W tejże kolekcji ukazują się prace poświęcone poszczególnym typom uzbrojenia XIX oraz XX wieku. Wachlarz badanych zagadnień jest spory; od broni strzeleckiej, przez czołgi, na okrętach liniowych skończywszy. Przedmiotem rozważań jest 200. części serii praca Angusa Konstama British Battleships 1914-18 (1), The Early Dreadnoughts.
Trudno o bardziej cenionego autora pracującego dla Ospreya, a zajmującego się XX-wieczną Royal Navy, niż wspomniany Angus Konstam. Ale nie tylko, bowiem w bogatym dorobku szkockiego historyka znalazły się również dzieła poświęcone historii piractwa. Tym bardziej każda kolejna publikacja Konstama wzbudza niemałe zainteresowanie czytelników.
W omawianej książce Szkot zajął się narodzinami, budową, konstrukcją oraz wojenną służbą pierwszych drednotów pływających po morzach i oceanach pod banderą floty brytyjskiej. Jest to pierwszy z tomów New Vanguarda traktujący o okrętach liniowych Royal Navy z czasów I wojny światowej. Wcześniej wydano co prawda prace zahaczające o temat (przybliżające brytyjskie okręty liniowe II wojny światowej, a co za tym idzie też klasy budowane podczas poprzedniego globalnego konfliktu), ale w stopniu ledwie peryferyjnym.
British Battleships 1914-18 składa się ze wstępu, pięciu rozdziałów oraz rzecz jasna bibliografii i indeksu.
Rozdział pierwszy, Design and Development to studium narodzin i rozwoju pierwszych klas drednotów najpotężniejszej ówczesnej marynarki wojennej świata. Niemało miejsca (i słusznie!) poświęca Konstam na całe tło powstania okrętu-legendy, prekursora całej klasy, HMS Dreadnought. Nie pomija tak istotnych aspektów, jak tło ekonomiczne, polityczne wprowadzenia nowych okrętów do linii. Nie zaniedbuje kwestii technicznych, omawiając kolejne jednostki.
W drugiej części pracy, Specifications przedstawiono w skondensowanej i czytelnej formie tabelek dane techniczne wszystkich typów wczesnych drednotów Royal Navy.
Trzeci rozdział zatytułowano Fighting Potential i jak sama nazwa wskazuje, koncentruje się on wokół zagadnień związanych z uzbrojeniem oraz opancerzeniem okrętów. Autor przedstawia różne typy armat morskich, ich parametry, nie omija również tematu przyrządów celowniczych, dalmierzy. Równolegle opisuje opancerzenie, które dawało ochronę przed podobnymi armatami używanymi przez przeciwnika.
Płynnie autor przechodzi do wojennych modyfikacji, nimi zajmując się w rozdziale czwartym. Dzięki temu czytelnik może prześledzić ewolucję okrętów, a także wpływ jaki na nią miały doświadczenia lat wojennych.
British Battleships 1914-18 zamyka krótka historia działań wczesnych drednotów Royal Navy w czasie I wojny światowej.
Oprócz wartościowej treści, nie można zapominać o jakże ważnych we wszystkich tytułach Ospreyowskich, ilustracjach. W omawianej książce, obok fotografii znajdują się kolorowe sylwetki i obrazy pędzla Paula Wirghta, ilustratora dzieł takich legend marynistyki, jak Patrick O`Brian czy Cecil Scott Forester. Szczególnie efektowna jest scena zdobiąca okładkę, a przedstawiająca HMS Bellerophon oddającego salwę burtową w kierunku krążowników liniowych Hochseeflotte podczas bitwy jutlandzkiej w roku 1916.
Najnowszą pracę Angusa Konstama trzeba ocenić jak najbardziej pozytywnie. Mimo ograniczeń wynikających ze skromnego formatu tomików New Vanguarda, autor postarał się zaserwować maksimum konkretnych informacji, obejmując wszystkie najważniejsze aspekty historii pierwszych drednotów Royal Navy.
Michał Różyński