Ratusz w Lesznie

Leszno położone jest około 80 kilometrów na południe od Poznania przy drodze wiodącej ze stolicy Wielkopolski do Wrocławia.

Najstarsza znana wzmianka o mieście pochodzi z roku 1393 zaś w 1547 roku Leszno otrzymało prawa miejskie. Charakterystyczne jest to, że w odróżnieniu np. od niedaleko leżącego Kościana, Leszno było miastem prywatnym; do 1738 stanowiło własność rodu Leszczyńskich, później do 1833 roku należało do Sułkowskich. Wiek XVI oraz pierwsza połowa XVII wieku to okres rozwoju miasta dzięki prześladowanym w monarchii habsburskiej innowiercom. Leszno stało się wówczas głównym europejskim ośrodkiem braci czeskich. W utworzonym przez nich gimnazjum wykładał między innymi Jan Amos Komeński.

Ratusz w Lesznie stoi na środku Rynku. Zbudowano go w latach 1637-1639 a jego projektantem był Krzysztof Bonadury Starszy. Jego ówczesny wygląd znamy dzięki rycinom Tscherninga. Był to budynek piętrowy z wieżą, jego elewację wieńczyła attyka paletowa. Pierwotny obiekt niestety spłonął w 1656 roku, a odbudowano go po 4 latach. Ponownie stanął w płomieniach w 1707 roku. Podczas jego renowacji, mającej miejsce w 1712 roku, otrzymał skromniejszy wystrój; między innymi przykryto go mansardowym dachem z wystawką. Pożar strawił go jednak znów w 1767 roku. Kolejna odbudowa przeprowadzona została w latach 1786-1789 pod kierownictwem Ignacego Graffa, a według projektu Dominika Merliniego. Ratusz uzyskał formę klasycyzującego baroku. Niedługo potem, w 1790 siedziba magistratu ponownie została częściowo zniszczona przez pożar. Odremontowano go dopiero na początku XIX wieku.

Dziś trudno jednoznacznie stwierdzić kiedy leszczyński ratusz wzbogacił się o dodatkowe piętro. Taka forma znana jest z pocztówek pochodzących z początku XX wieku. W tym stuleciu przechodził on kilka renowacji: kolejno w 1924, ok. 1950 i w 1973 roku. podczas gruntownego remontu w latach 1993-2000 przebudowano jego wnętrza według projektu architektów Jerzego Gurawskiego i Roberta Gzyla.

Sam Ratusz jest budowlą dwukondygnacyjną z wysokim przyziemiem, wzniesionym na planie prostokąta. Dach zakrywa balustradowa attyka. Ponad fasadą zwróconą na wschód, znajduje się wysoka czworoboczna (wyżej-ośmioboczna) wieża zegarowa, zwieńczona hełmem z latarnią. W wieży zainstalowano karylion czyli zestaw 12 dzwonów wygrywających melodie, który jest darem holenderskiego miasta partnerskiego Deurne. Elewacje ponad przyziemieniem ozdobione są lizenami w wielkim porządku; półkolumny przy narożnikach dźwigają fryz z wysokim balkonowaniem. Nad głównym wejściem, usytuowanym w ryzalicie pod wieża, zobaczyć można dwa kartusze herbowe: miasta, Leszczyńskich (założycieli Leszna) oraz wyobrażeniem Sprawiedliwości. Na ścianach wiszą tablice upamiętniające daty ważna dla dziejów miejscowości, m.in. 400-lecia     założenia Leszna czy walk z września 1939 roku. Odwiedzając Leszno na pewno warto więc choć na chwilę zatrzymać przy tym zabytku.

Piotr Konieczny